Raforkusamningurinn vegna Straumsvķkur

Ķ nżlegum fréttum kom fram aš Rio Tinto Alcan, eigandi įlversins ķ Straumsvķk, og Landsvirkjun hafi samiš um tilteknar breytingar į raforkusamningi fyrirtękjanna. Af žessu tilefni er vert aš rifja hér upp žennan raforkusamning, sem er frį įrinu 2010.

Umręddur samningur Rio Tinto Alcan (RTA) og Landsvirkjunar frį 2010 er merkilegur, žvķ hann er töluvert ólķkur fyrri raforkusamningum viš įlverin hér. Bęši er raforkuveršiš sem Straumsvķk greišir mun hęrra en tķškast hefur og ķ žessum samningi er raforkuveršiš ekki tengt įlverši og samningurinn fyrir vikiš mun įhęttuminni fyrir Landsvirkjun en ella vęri.

Tvęr stošir samningsins frį 2010 – samtals 410 MW

Segja mį aš umręddur raforkusamningur frį 2010 hafi einkum snśist um tvö meginatriši. Ķ fyrsta lagi var endursamiš um sölu į žvķ raforkumagni sem kvešiš var į um ķ eldri samningum milli fyrirtękjanna (Landsvirkjunar og Rio Tinto Alcan). Eins og kunnugt er var įlveriš ķ Straumsvķk reist į 7. įratugnum og var sķšan stękkaš ķ įföngum. Žeir eldri raforkusamningar komu sem sagt žarna til endurskošunar. 

Ķ öšru lagi var samiš um aukin raforkukaup vegna fyrirhugašrar stękkunar ķ Straumsvķk. Samkvęmt eldri samningunum nįšu samningarnir til afls sem alls nam 335 MW. Um žetta var nś samiš į nż og aš auki samiš um aš Landsvirkjun myndi, ķ nokkrum įföngum, hafa til reišu 75 MW til višbótar. Žar meš yrši heildarafliš sem nżi raforkusamningurinn nęši til samtals 410 MW. Vķšbótarafliš skyldi Landsvirkjun śtvega į tķmabilinu 2012-2014 og af žeim sökum var Bśšarhįlsvirkjun byggš.

Raforkumagniš allt aš 3,6 TWst

Žaš var sem sagt svo aš umręddur raforkusamningur frį 2010 kom annars vegar til vegna fyrirhugašrar framleišsluaukningar hjį įlverinu ķ Straumsvķk og hins vegar var samningnum ętlaš aš leysa af hólmi eldri samninga įlfyrirtękisins viš Landsvirkjun. Žeir samningar įttu aš renna śt 2014 (nįkvęmlega žann 30. september). Vafalitiš hafa bęši Landsvirkjun og Rio Tinto Alcan viljaš hafa vašiš fyrir nešan sig og viljaš lįta reyna į aš nį nżjum samningi meš góšum fyrirvara. Višręšur vegna fyrirhugašrar eša mögulegrar stękkunar ķ Straumsvķk höfšu reyndar byrjaš strax 2005. En vegna įherslubreytinga hjį RTA fjörušu žęr śt. Žaš var svo 2008 aš višręšur hófust į nż. Og žeim lauk sem sagt meš nżjum heildarsamningi įriš 2010.

Raforkumagniš sem samningurinn frį 2010 fjallar um nemur samtals 3.590 GWst įrlega. Žaš voru žį um 29% af allri raforkusölu Landsvirkjunar, en žetta magn nemur um 27% af allri nśverandi raforkusölu fyrirtękisins. Žessi raforkusamningur skiptir Landsvirkjun žvķ augljóslega mjög miklu mįli.

Samkvęmt samningnum skuldbatt Landsvirkjun sig til aš afhenda įlverinu ķ Straumsvķk, rétt eins og veriš hafši, allt aš 2.932 GWst af raforku. Žar af var męlt fyrir um afhendingaskyldu į 2.639 GWst įrlega, sem er s.k. örugg orka eša firm energy. Aš auki var samiš um skeršanlega raforku eša secondary energy, žar sem magniš var tilgreint allt aš 293 GWst.

Loks var samiš um aukna raforkusölu til įlfyrirtękisins, ž.e.a.s. višbót, vegna fyrirhugašrar stękkunar įlversins (framleišsluaukningar). Ķ samningnum er nįkvęmlega kvešiš į um tiltekna raforkusölu įrin 2012, 2013 og 2014, en žaš eru žau įr sem įlveriš skyldi stękka. Svo er aš sjįlfsögšu lķka ķ samningnum tekiš fram orkumagniš ķ višskiptunum frį og meš 2015 og śt gildistķma samningsins. Žess mį geta aš ķ žessu sambandi er ekki einungis raforkumagniš tiltekiš heldur lķka hversu mikiš afl skuli vera til reišu vegna Rio Tinto Alcan.

Skeršingaheimildir

Ķ svona samningum merkir skeršanleg raforka žaš aš hvor samningsašili um sig hefur įkvešiš svigrśm eša val um hvort hann kaupir eša selur viškomandi orkumagn. Tilgangurinn er fyrst og fremst sį aš gera samningsašilum kleift aš męta óvęntum ašstęšum sem upp kunna aš koma. Skeršingaheimildir fela sem sagt ķ sér tiltekinn sveigjanleika.

Ķ skeršingaheimildum af žessu tagi er męlt fyrir um aš tilkynna žurfi fyrirhugašar skeršingu meš įkvešnum lįgmarks fyrirvara. Lesendur muna vęntanlega eftir fréttum frį žvķ į fyrri hluta žessa įrs (2014) žegar óvenju lįg staša ķ mišlunarlónum varš til žess aš Landsvirkjun tilkynnti um skeršingar. Svona skeršingaheimildir eru ešlilegur og mikilvęgur hluti raforkusamninga.

Višbótarsamningurinn 2014 – samtals 375 MW

Į įrabilinu frį 2010 og fram til 2014 var įętlaš aš įrleg framleišslugeta įlversins ķ Straumsvķk yrši aukin śr um 182 žśsund tonnum af įli og ķ um 225 žśsund tonn. En eins og kunnugt er varš stękkun įlversins į žessu tķmabili ekki jafn mikil eins og fyrirhugaš var. Žvķ kom upp sś staša aš įlfyrirtękiš hafši skuldbundiš sig til aš kaupa meiri raforku en žaš žurfti eša gat notaš. Um leiš žurfti Landsvirkjun aš hafa afliš tiltękt meš nęgum fyrirvara ef og žegar įlfyrirtękiš žyrfti raforkuna.

Ķ žessu fólst ešlilega nokkuš óhagręši og óhagkvęmni fyrir bęši fyrirtękin. Enda fór svo aš nś hafa Landsvirkjun og Rio Tinto Alcan gert nżjan samning - eins konar višaukasamning - til aš leysa śr žessu vandamįli. Ķ žessum nżja višaukasamningi er įšur umsamiš afl minnkaš um 35 MW. Samtals hljóšar samningur Landsvirkjunar og RTA žvķ nś um afl sem samtals nemur 375 MW. Samkvęmt višaukasamningnum greišir įlfyrirtękiš skašabętur til Landsvirkjunar upp į 17 milljónir USD. Ég mun sjįlfsagt fjalla nįnar um žetta bótaįkvęši o.fl. tengt žessum višbótarsamningi sķšar, en ķ dag er įherslan į samninginn frį 2010.

Gildistķmi og verš

Eins og įšur sagši var raforkusamningurinn milli Landsvirkjunar og Rio Tinto Alcan geršur įriš 2010. Samningurinn var undirritašur 15. jśnķ žaš įr og gekk ķ gildi 1. október žį um įriš. Gildistķminn er 25 og hįlft įr eša til 31. mars 2036. Ekki liggja fyrir ótvķręšar opinberar upplżsingar um raforkuveršiš sem žarna var samiš um. Žó kemur fram ķ gögnum frį Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) aš umsamiš verš sé ≥ 30 USD/MWst. Af žessu mį vęntanlega rįša aš samningsveršiš sé ekki undir 30 USD/MWst. En hvort upphafsveršiš žarna 2010 var nįkvęmlega 30 USD eša hęrra veršur ekki fullyrt. Žį mį geta žess aš flutningskostnašur raforkunnar er innifalinn ķ umręddu raforkuverši.

Mišaš viš aš raforkuveršiš skv. samningum sé a.m.k. ekki lęgra en 30 USD/MWst, žį er veršiš žarna augljóslega a.m.k. meira en 20% hęrra en hin įlfyrirtękin hér eru almennt aš greiša. Undanfarin įr hefur uppgefiš mešalverš Landsvirkjunar til stórišjunnar veriš nįlęgt 25 USD/MWst. Og žaš er einmitt raforkuveršiš sem stórišjan var aš greiša aš mešaltali įriš 2010 (įriš 2009 var mešalveršiš aftur a móti einungis 21 USD/MWst). Raforkuveršiš til Straumsvķkur viršist žvķ umtalsvert hęrra en žaš verš sem fęst fyrir raforkuna sem seld er til hinna įlveranna hér. Enda ekki óalgengt aš raforkuverš hękki žegar raforkusamningar eru endurnżjašir viš įlver.

Engin įlveršstenging og styttri samningstķmi

Žaš er athyglisvert aš raforkuveršiš skv. samningnum frį 2010 er ekki tengt įlverši. Slķk tenging viš įlverš er nokkuš algeng ķ svona samningum, enda sękjast įlfyrirtęki mjög eftir tengingu af žessu tagi. Įlveršstengingin dregur jś umtalsvert śr įhęttu viškomandi įlfyrirtękis. Af gögnum mį reyndar rįša aš ķ undirbśningsvišręšum Landsvirkjunar og Rio Tinto Alcan įriš 2008 hafi veriš mišaš viš aš įlveršstenging yrši ķ hinum nżja samningi.

Samningavišręšurnar žį töfšust vegna efnahagshrunsins haustiš 2008 og žegar višręšur voru hafnar aš nżju 2009 höfšu oršiš forstjóraskipti hjį Landsvirkjun. Af fyrirliggjandi gögnum frį ESA sést aš aš hin nżja yfirstjórn Landsvirkjunar hafi m.a. aflaš sér erlendrar sérfręširįšgjafar og brįtt hafi nišurstašan oršiš sś aš naušsynlegt vęri aš draga śr įhęttu Landsvirkjunar. Bęši meš meiri hękkun raforkuveršs en įšur hafši veriš til umręšu - og meš minni eša engri tengingu viš įlverš.

Af gögnum ESA mį lķka sjį aš forstjóri og yfirstjórn Landsvirkjunar var lķtt hrifinn af tķmalengd samningsins sem rętt hafši veriš um 2008, en žį var rįšgert aš nżr samningur skyldi gilda til 2038. Og žaš įn mögulegrar endurskošunar į raforkuverši. Eins og įšur sagši varš nišurstašan ķ nżja samningnum sś aš hann gildir til 2036. Žessi samningur var vel aš merkja geršur um tveimur įrum sķšar en samningsdrögin um gildistķma til 2038 höfšu oršiš til. 

Žegar samningurinn var geršur įriš 2010 var įlveršstengingin śti. Žaš hefur augljóslega haft jįkvęš įhrif į afkomu Landsvirkjunar sķšustu įrin (lengst af sķšan samningurinn var geršur hefur įlverš veriš lęgra en žaš var žarna ķ upphafi samningstķmans). Žaš er reyndar svo aš algerlega įn tillits til žess hvernig įlverš mun žróast žį er žaš bęši skynsamlegt og ešlilegt hjį Landsvirkjun aš hafa losaš sig viš žennan įhęttužįtt. Žaš er annarra en ķslenskra raforkufyrirtękja aš stunda vešmįl meš įlverš.

Bandarķsk neysluveršstenging - įhęttuminni višmišun

Ķ staš įlveršstengingar mišast raforkuveršiš ķ žessum nżja samningi Landsvirkjunar og Rio Tinto Alcan viš breytingar į bandarķskri neysluvķsitölu, sem kallast US Consumer Price Index (CPI). Sś vķsitala hefur hękkaš um u.ž.b. 9% sķšan samningurinn var geršur įriš 2010. Žaš mį žvķ vęntanlega leiša lķkum aš žvķ aš raforkuveršiš til įlversins ķ Straumsvķk hafi hękkaš um įmóta hlutfall og sé žvķ aš lįgmarki nįlęgt 33 USD/MWst nś um stundir. Ž.e. ef upphafsveršiš 2010 var 30 USD/MWst og ef tengingin viš CPI er meš fullum įhrifum, en ekki liggja fyrir afgerandi opinberar upplżsingar um hvort svo sé. Hér er žvķ um nokkrar getgįtur aš ręša, en žęr eru žó ekki alveg śt ķ loftiš. Svo er athyglisvert aš umrętt orkuverš, ž.e. 33 USD/MWst, er einmitt įmóta verš eins og stjórnendur Century Aluminum (móšurfélag Noršurįls) hafa sagt aš sé višrįšanlegt ķ bandarķskum įlverum.

Lokaorš

Žaš kemur svolķtiš į óvart aš ESA skuli hafa veriš heimilaš aš gefa upp aš raforkuveršiš ķ umręddum samningi sé ≥ 30 USD/MWst. Žvķ löngum hafa orkusamningarnir viš stórišjuna hér veriš sagšir algert trśnašarmįl (sem er reyndar andstętt žvķ sem oftast gerist t.d. ķ Bandarķkjunum žar sem raforkuveršiš ķ svona samningum er oft opinbert). Aušvitaš vęri fróšlegt aš vita nįkvęmlega hvert veršiš er. Og ekki sķšur vęri fróšlegt aš vita raforkuveršiš ķ öllum hinum raforkusamningum viš įlverin og ašra stórišju hér. En hvaš sem žvķ lķšur žį gefa ofangreind skrif lesendum vonandi žokkalega skżra hugmynd um helstu atrišin ķ umręddum raforkusamningi risafyrirtękisins Rio Tinto Alcan viš Landsvirkjun; ž.e.a.s. ķ samningi RTA viš okkur ķslensku žjóšina.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband