Forstjórinn ķ Straumsvķk ķ slakri samningsstöšu

Undanfariš hefur mįtt heyra og lesa fréttir af žvķ aš įlver Rio Tinto Alcan (RTA) ķ Straumsvķk (ĶSAL) sé ķ „rekstrarerfišleikum“. Og aš įstandiš sé svo alvarlegt aš fyrirtękiš „berjist ķ bökkum“. Žessi dramatķsku orš eru höfš eftir forstjóra įlversins; Rannveigu Rist.

Straumsvķkurveriš er samkeppnishęft įlver

Svo dramatķskar yfirlżsingar koma į óvart. Nęr vęri aš segja aš reksturinn ķ Straumsvķk hafi almennt veriš višunandi. Og aš fyrirtękiš sé vel ķ stakk bśiš til aš takast į viš krefjandi markašsašstęšur.

Žarna er um aš ręša prżšilega samkeppnishęft og mjög skuldlķtiš įlver. Sem žó vissulega varš fyrir nokkru įfalli vegna misheppnašra įkvaršana eiganda/ stjórnenda fyrirtękisins um framleišsluaukningu. Fyrir vikiš hefur afkoma įlversins veriš óvenju slök allra sķšustu įrin - vegna hreinnar viršisrżrnunar af völdum hinna misheppnušu fjįrfestinga. En allt tal um aš įlveriš „berjist ķ bökkum“ er ótķmabęrt.

Žaš er vissulega svo aš lįgt įlverš og offramboš af įli nś um stundir veldur žvķ aš vķša um heim eru įlver aš draga śr framleišslu. En žaš eru einmitt įlver sem eru ekki jafn samkeppnishęf eins og įlveriš Ķ Straumsvķk. Og samdrįttur af žessu tagi er einmitt til žess geršur aš draga śr framboši af įli og auka žannig lķkur į aš įlverš hękki. Og Straumsvķkurveriš žyrfti einmitt mjög litla hękkun frį mešalverši į įli į žessu įri (2015) til aš tryggja aš framleišslan skili hagnaši. 

Kaupskylda RTA į raforku til 2036

Ef ętti aš fara aš loka Straumsvķkurverinu nśna myndi žaš lżsa geysilegri vantrś RTA į įlišnašinn til framtķšar. Žetta er sérstaklega mikilvęgt aš hafa ķ huga, žvķ undanfarna daga hefur einmitt mįtt sjį skrif ķ fjölmišlum um aš Straumsvķkurveriš kunni senn aš loka. Žau skrif viršast byggja į misskilningi.

Žaš er vissulega ekki algerlega śtilokaš aš Straumsvķkurverinu verši lokaš - žvķ ekkert er eilķft og kannski er RTA aš missa trśna į įlframleišslu. En žegar menn velta fyrir sér slķkum lokunarmöguleika nśna er mikilvęgt aš muna eftirfarandi: Vegna Straumsvķkurversins er RTA meš kaupskyldu į um žremur TWst įrlega allt fram til įrsins 2036 (žetta kemur fram ķ įliti Eftirlitsstofnunar EFTA frį 2011, en žarna er um aš ręša hįtt ķ fjóršunginn af allri raforkuframleišslu Landsvirkjunar). Undan žeirri kaupskyldu getur fyrirtękiš ekki losnaš - nema meš samžykki raforkusalans sem er Landsvirkjun.

Kaupskyldan takmarkar valmöguleika RTA

RTA getur sem sagt ekki hlaupiš frį raforkusamningnum. Og žarna er um žaš mikil śtgjöld aš ręša fyrir RTA, aš žaš er nęr śtilokaš aš žaš borgi sig aš draga umtalsvert śr framleišslunni og ennžį sķšur aš loka įlverinu - nema meš samžykki raforkusalans sem er Landsvirkjun. Og žaš gęti vissulega hentaš Landsvirkjun og žjóšinni prżšilega aš fį žarna lausa raforku - til aš selja um sęstreng ef og žegar af žvķ verkefni veršur. En žaš verkefni er žó varla komiš svo langt aš Landsvirkjun fari žarna aš skuldbinda sig alveg strax. 

Žaš hlżtur žvķ aš teljast ólķklegt aš starfsemi įlversins ķ Straumsvķk verši hętt alveg į nęstunni. Lķklegra er aš įlveriš verši įfram rekiš ķ óbreyttri mynd eša aš um semjist viš Landsvirkjun aš minnka raforkukaupin eitthvaš. En žaš er augljóst aš umrędd kaupskylda veikir samningsstöšu įlfyrirtękisins, m.a. ķ kjaravišręšum, og žaš kann aš skżra óvenju dramatķskar yfirlżsingar forstjórans um rekstrarerfišleika. 

Ótrśveršugar yfirlżsingar stjórnenda įlversins?

Žaš vill reyndar svo til aš įstandiš į įlmörkušum nśna er alls ekki óvęnt - heldur ķ fullu samręmi viš žaš sem spįš var. Žaš er lķka athyglisvert aš forstjóri įlversins ķ Straumsvķk hefur haft uppi hįstemmdar yfirlżsingar um aš RTA hugsi til langs tķma og geti stašiš af sér sveiflur ķ įlverši. Ķ žessu sambandi mį minna į orš forstjórans frį 2012 um aš sveiflur ķ įlverši myndu ekki trufla tugmilljarša framkvęmdir sem žį voru fyrirhugašar hjį įlverinu. Žį var haft eftir forstjóranum aš sveiflur ķ įlverši hafi alltaf veriš miklar, en hjį RTA ķ Straumsvķk sé hugsaš til langs tķma. Og aš RTA sé „sterkur ašili“ sem rįši vel viš sveiflur įlverši.

Svartsżni į tķmum kjaradeilna

Skyndileg óžolinmęši forstjóra Straumsvķkurversins nś um stundir viršist óneitanlega žvert į fyrri yfirlżsingar og ber kannski vott um vissan ótrśveršugleika. En kannski er žessi neikvęšni hjį forstjóranum nśna fyrst og fremst sett fram ķ žvķ skyni aš hafa įhrif į yfirstandandi kjaradeilur. Žvķ jafnvel žó svo žaš sé mögulegt aš žaš verši tap af sjįlfri įlframleišslunni ķ Straumsvķk ķ įr - hiš fyrsta ķ fjöldamörg įr - žį žarf įlverš eins og įšur sagši aš hękka mjög lķtiš til aš tryggja aš framleišslan skili hagnaši (jįkvęšri EBITDA). Žess vegna vęri einkennilegt ef stjórnendur og eigendur įlversins létu kjaradeilurnar nśna leiša til kostnašarsamrar rekstrarstöšvunar hjį įlverinu. En viš sjįum hvaš setur.

Straumsvķk getur ekki vęnst rķkisstyrkja

Žaš furšulegasta sem hefur veriš skrifaš um Straumsvķkurveriš undanfariš eru žó skrif žess efnis aš lękka eigi raforkuverš til Straumsvķkur. Slķk hugmynd er einfaldlega rugl; RTA veršur aš bera įbyrgš į samningum sķnum og śtilokaš aš ķslenska rķkiš og žar meš ķslenskur almenningur fari aš veita Rio Tinto Alcan sérstaka rķkisstyrki ķ formi lęgra raforkuveršs. Sem myndi einfaldlega lękka tekjur Landsvirkjunar og vera bein tilfęrsla į fjįrmunum žašan og til įlfyrirtękisins.

Ķ dag er įlišnašur vissulega lķtt spennandi bissness vķša um heim. Hvaš sem žvķ lķšur žį veršur RTA aš taka sjįlft įbyrgš į orkusamningi sķnum hér. Og eftir atvikum aš męta mögulegu rekstrartapi ķ Straumsvķk nś um stundir meš aukinni skuldsetningu. Og kannski ganga eitthvaš į eigiš fé fyrirtękisins ef į žarf aš halda. Žar er af nógu aš taka.

Lķklegra aš Noršurįl dragi śr framleišslu

Ef RTA įlķtur įlveriš ķ Straumsvķk ekki lengur nógu įhugaverša einingu er įlveriš sjįlfsagt til sölu eša framleišslusamdrįttur ķhugašur. En meš hlišsjón af öllu ofangreindu er augljóst aš samningsstaša eigandans og stjórnenda įlversins er žröng. Og žvķ lķklegast aš įlveriš ķ Straumsvķk verši įfram aš mestu rekiš ķ óbreyttri mynd.

Ef įlver lokar į Ķslandi į nęstu įrum er sennilegast aš žaš verši įlver Noršurįls (Century Aluminum) į Grundartanga. Vegna žess aš žaš įlver hefur ekki tryggt sér žį raforku sem įlveriš žarf eftir 2019. Įlver įn nęgrar raforku er veršlķtiš og į fallandi fęti. En žaš er önnur saga.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband