Ævintýrið á Drekanum að byrja?

Við bíðum ennþá eftir Drekamyndinni æsilegu frá Arnaldi og Balta. Aftur á móti er olíuleitin loks að byrja á Drekasvæðinu. Með hljóðendurvarpsmælingum sem beinast að leitarsvæði kínverska olíufyrirtækisins CNOOC. Skv. upplýsingum á vef Orkustofnunar er CNOOC með 60% hlut í þessu leitar- og vinnsluleyfi. Og er þar framkvæmdaaðilinn. Íslenska fyrirtækið Eykon Energy á 15% hlut og norska Petoro er með 25% hlut.

Olíuvinnsla á Drekasvæðinu mun þurfa olíuverð upp á 50-80 USD/tunnu

Olíuvinnsla á djúpum hafsvæðum, eins og Drekasvæðinu, er mjög kostnaðarsöm. Fyrirfram er að vísu ekki unnt að segja til um það af nákvæmni hversu hátt olíuverð þarf að vera til að vinnsla á Drekasvæðinu myndi borga sig - ef þar finnst á annað borð vinnanleg olía. Slíkar vangaveltur verða alltaf afar óvissar.

Kostnaður við olíuvinnslu á svona svæðum er afar mismunandi. Bæði er að olíulindir undir hafsbotninum eru mjög misstórar, þær eru á mismiklu dýpi og það er miserfitt að nálgast olíuna. Miðað við það sem almennt gerist, er ólíklegt að vinnsla á Drekasvæðinu muni borga sig nema olíuverð sé a.m.k. 50-80 USD/tunnu.

Þetta er nokkuð breitt bil. Þess vegna skiptir augljóslega miklu fyrir mögulega arðsemi hvort kostnaður vegna olíuvinnslu á Drekasvæðinu yrði nálægt efri eða neðri mörkum þess sem almennt gerist. Um það er ómögulegt að spá. Það er þó líklegt að þarna verði olíuleit óvenju erfið vegna hraunlaga úr basalti. Sem gerir svæðið mun áhættusamari fjárfestingu en ella væri. Það er mögulega ástæðan fyrir því að hvorki Statoil, Shell, ExxonMobil né BP hafa sótt um leitar- og vinnsluleyfi á Drekanum.

Kannski jarðgas fremur en olía

Mögulegt er að ef kolvetnislindir finnast á svæðinu verði það fyrst og fremst jarðgas - en ekki olía. Þar með yrðu tekjurnar sennilega ekki jafn miklar eins og ef olía fyndist. Þetta er þó óvíst, enda er verð á bæði olíu og gasi síbreytilegt og sú verðþróun helst alls ekki alltaf í hendur.

Það væri sem sagt ekki endilega óæskilegt að finna þarna mikið af jarðgasi. Líklegt virðist að notkun jarðgass í bæði raforkuframleiðslu og samgöngum muni fara sífellt vaxandi. Það mun vafalítið leiða til hækkandi verðs á jarðgasi. Þess vegna gæti umfangsmikil gasvinnsla á Drekasvæðinu orðið afar ábatasöm. Eins og staðan hefur verið undanfarin ár er þó mun æskilegra að þarna finnist olía fremur en jarðgas.

Heildarkostnaður vinnslu CNOOC gæti numið tíu milljörðum USD

Olíuvinnsla á djúphafssvæðum borgar sig almennt ekki nema þær olíulindir sem finnast séu mjög stórar. Þess vegna mun Drekasvæðið vart reynast mikil tekjulind fyrir Ísland nema þar finnist mjög stór olíulind (helst stærri en sem nemur 500 milljónum tunna). Hvort það verður raunin á eftir að koma í ljós.

Olíuleit CNOOC og félaga á Drekasvæðinu gæti kostað frá hálfum milljarði dollara upp í einn milljarð USD. Þ.e. ef haldið verur áfram með leitina og tilraunaholur boraðar. Svo þyrfti nokkra milljarða dollara fjárfestingu í viðbót, til að koma sjálfri vinnslunni í gang. Þar yrði væntanlega um að ræða fljótandi vinnslustöð; FPSO.

Hver heildarkostnaðurinn yrði er ómögulegt að fullyrða. Hann yrði þó sennilega aldrei mikið undir tíu milljörðum USD. Til samanburðar má hafa í huga að kostnaður við vinnslu á norska svæðinu Johan Sverdrup er áætlaður rúmlega 30 milljarðar USD. Þar er líka um að ræða sannkallaða risaolíulind og vinnslunni þar fylgir geysileg uppbygging. En þar er dýpið miklu minna en á Drekasvæðinu.

Olíuvinnsla myndi sennilega í fyrsta lagi hefjast um 2025

Grafið hér að neðan sýnir hvernig ætla má að olíuvinnsla í heiminum verði árið 2025. Og hvað hún muni kosta (á núverandi verðlagi). Þetta umrædda ár (2025) er einmitt sá tími sem vænta má fyrstu olíunnar frá Drekasvæðinu - að því gefnu að bæði leitin og uppbygging á vinnslu gangi mjög hratt og vel fyrir sig.

Sennilega er þó raunhæfara að gera ráð fyrir að vinnsla á Drekasvæðinu myndi ekki byrja fyrr en nær 2030 eða 2035. Þá er tekið tillit til þess hvaða tíma t.d. ámóta verkefni hafa tekið í Noregshafi og í Barentshafi. M.ö.o. þá gæti tekið áratug að koma vinnslu í gang á Drekanum - eftir að auðlindin er fundin og staðfest.

Hátt olíuverð er nauðsynlegt til að Ísland geti notið mikilla olíutekna

Af grafinu sést hvað það myndi kosta (pr. hverja olíutunnu) að ná olíunni upp af Drekasvæðinu (rauði hringurinn). Sá kostnaður yrði sennilega sem nemur á bilinu 50-80 USD. Þess vegna er fremur ólíklegt að olíuvinnsla þarna myndi skila Íslandi miklum skatttekjum nema olíuverð verði talsvert hærra en 80 USD/tunnu.

Þarna sést líka að núverandi olíuverð (sem er um 50 USD/tunnu á Brent) er of lágt til að vinnsla á Drekasvæðinu myndi borga sig. Sem skiptir svo sem nákvæmlega engu máli - því við vitum jú alls ekki hvert olíuverðið verður þegar/ef olíuvinnsla hefst á Drekasvæðinu.

Olíuverð mun hækka - spurningin er bara hvenær

Til lengra tíma litið er óhjákvæmilegt annað en að olíuverð hækki verulega frá því sem nú er. Annars verður ekki unnt að sækja alla þá olíu sem heimurinn er vanur að nota - og mun þurfa á að halda í framtíðinni. Þess vegna má vænta þess að olíuverð muni til framtíðar stefna vel upp á við - a.m.k. til lengri tíma litið. Fyrir vikið er líklegt að olíuvinnsla á Drekasvæðinu geti orðið mjög arðbær.

Fyrst verður þó sá tími að renna upp að þar finnist vinnanleg olía í miklu magni, vinnsla hefjist og olíuverð hækki mikið frá því sem nú er. Og sökum þess að það er allsendis óvíst hvort einhver vinnanleg olía eða jarðgas finnist á svæðinu, er augljóslega um að ræða mikla áhættufjárfestingu. Og athyglisvert að það skuli vera kínverskt fyrirtæki sem þarna hyggst freista gæfunnar. En ef að vel gengur kann vinnsla á Drekasvæðinu sem sagt að verða hluti af olíuvinnslunni sem sýnd er hér á grafinu: