Tķfalt verš er raunhęft

Żmislegt athyglisvert kom fram į rįšstefnu sem Samtök atvinnulķfsins stóšu fyrir ķ sķšustu viku um sęstreng milli Ķslands og Evrópu. Hvaš įhugaveršast var aš hinir erlendu sérfręšingar voru jįkvęšir gagnvart žeim möguleika aš slķk raforkuvišskipti gętu byggst į s.k. Contracts for Difference; sérsamningum žar sem bresk stjórnvöld tryggja mjög hįtt verš fyrir raforkuna.

Žetta snżst vel aš merkja ekki bara um aš fį gott verš fyrir orkuna og žar meš auka aršsemina af žessum mikilvęgu aušlindum okkar Ķslendinga. Žarna skiptir einnig mįli betri nżting ķslensku virkjananna og aukiš orkuöryggi. Žaš kom einmitt fram ķ mįli fyrirlesara aš öll žessi atriši hafi veriš lykilatriši aš baki sęstrengjum Noregs til annarra landa

Nżlega įkvįšu ķslensk og bresk stjórnvöld aš ganga til formlegra višręšna um möguleikann į sęstreng milli landanna meš tilheyrandi raforkuvišskiptum. Allsendis óvķst er hvaš mun koma śt śr žeim višręšum. En žaš er žó afar lķklegt aš slķk raforkuvišskipti gętu veriš mjög hagkvęm fyrir bęši Ķslendinga og Breta. Žvķ žar gęti samist um verš sem vęri bįšum žjóšunum hagstętt.

Ķ žessu sambandi mį nefna aš sjįlfir eru Bretar komnir langt ķ undirbśningi į byggingu rįndżrra sjįvarfallavirkjana, žar sem gert er rįš fyrir raforkuverši sem jafngildir allt aš 255 USD/MWst. Įhugavert er aš slķkt verš er um tuttugufalt hęrra en žaš verš sem nś fęst fyrir um helming af allri ķslenskri raforku - til tveggja erlendra įlfyrirtękja.

Žetta er enn ein vķsbendingin um aš Ķsland geti meš raforkuvišskiptum um sęstreng fengiš allt aš tķfalt hęrra verš en žaš verš sem umrędd įlfyrirtęki eru nś aš greiša hér. Umrętt sjįvarfallaverkefni hlżtur a.m.k. aš vera vķsbending um hvaša markmiš ešlilegt er aš hafa ķ višręšunum viš Breta. Lesa mį meira um žessa žróun HÉR.

PS: Ég hef įkvešiš aš taka mér hér (ó)tķmabundiš hlé frį umfjöllun um ķslensk orkumįl. Žetta veršur žvķ sķšasti pistillinn į žessum vettvangi. Hvaš svo sem sķšar veršur.


Žjóšarsįtt um hįlendiš

Björk er heimsfręg. Enda stórkostlegur og einstakur tónlistarmašur. Žaš hefur žvķ vakiš mikla athygli hér innanlands og ekki sķšur erlendis aš hśn, įsamt fleira nįttśruverndarfólki, leggur nś til aš mišhįlendi Ķslands verši verndaš og žar komiš į fót žjóšgarši. Sérstaka yfirlżsingu Bjarkar um mįlefniš mį sjį hér į YouTube

Į lišnum įratugum hefur veriš žrengt verulega aš žvķ aš mišhįlendi Ķslands geti talist lķtt snortiš eša verndaš. Žar mį nefna hvernig Žórisvatn var gert aš uppistöšulóni, bygging Kvķslaveitu, myndun Hįgöngulóns, bygging Kįrahnjśkavirkjunar og eftir atvikum allar virkjanirnar ofan Bśrfellsvirkjunar. Og į mišhįlendinu eru margir virkjunarkostir til skošunar, auk žess sem fyrirhugaš er aš leggja hįspennulķnu um Sprengisand.

Žaš er skilgreiningaratriši hvernig marka skal mišhįlendi Ķslands. Af korti sem umhverfisverndarhópurinn Gętum Garšsins hefur birt, mį sjį aš žjóšgaršstillagan nęr yfir mjög stórt svęši. En beinist žó bersżnilega mjög gegn virkjunum noršan Mżrdalsjökuls (į Torfajökulssvęšinu) og vķšar į hįlendinu, auk žess aš sporna gegn uppbyggingu vegakerfis og lagningu hįspennulķna um mišhįlendiš.

Ķ myndbandi sem sjį mį į netinu rekur einn talsmanna Gętum Garšsins, Andri Snęr Magnason, hvernig takist hafi aš vernda Žjórsįrver og Langasjó. Hér mętti aušvitaš bęta viš fleiri svęšum - og žį kannski ekki sķst Vonarskarši sem nś er innan Vatnajökulsžjóšgaršs. Žaš er žvķ nś žegar aš finna mikilvęg nįttśruverndarsvęši į mišhįlendinu. Žarna eru žó mörg fleiri svęši sem ešlilegt vęri aš vernda. 

Žaš er aš mķnu mati bęši skynsamleg og tķmabęr hugmynd aš friša hluta mišhįlendisins (ž.e. ķ meira męli en felst ķ Vatnajökulsžjóšgarši og Žjórsįrverum) og stofna žar žjóšgarš. Hvar mörkin ęttu aš liggja ętla ég ekki aš fjalla um hér. En įlķt žó aš slķk frišun hlyti t.a.m. aš nį yfir stęrstan hluta Skjįlfandafljóts, Jökulsįr į Fjöllum og Torfajökulssvęšiš.

Žaš er aftur į móti viss misskilningur falinn ķ žvķ aš blanda mögulegum sęstreng milli Ķslands og Evrópu ķ žessa umręšu, eins og žau Björk og Andri Snęr hafa gert. Ef Ķslendingar horfa til žess verkefnis af skynsami, gęti žaš oršiš til aš auka mjög aršsemi žeirra orkuaušlinda sem žegar eru hér nżttar og um leiš hjįlpaš okkur aš fjįrmagna nżjan og stęrri žjóšgarš į mišhįlendinu. Sęstrengur gęti žvķ oršiš afar jįkvętt verkefni fyrir Ķsland.

Žaš er engu aš sķšur skiljanlegt aš žau sem standa aš verkefninu Gętum Garšsins séu tortryggin gagnvart sęstreng. Žaš veršur nefnilega ekki framhjį žvķ litiš aš ef fjįrhagslegar og višskiptalegar forsendur sęstrengsverkefnisins ganga eftir, mun mögulega myndast gullęši į Ķslandi. Žar sem fólk og fyrirtęki sem hafa ašgang aš tiltölulega ódżrum virkjunarkostum, munu vilja ganga mjög langt ķ aš nżta žį til aš hagnast.

Mikilvęgt er aš žjóšin horfi fram į veginn og gęti žess aš bęši sé hugaš aš virkjunarmįlum en ekki sķšur nįttśruvernd. Žaš er löngu tķmabęrt aš nį žjóšarsįtt um mišhįlendiš. Žess vegna eiga bęši almenningur og stjórnmįlamenn aš hlusta į žau Björk og Andra Snę. Og skoša žaš af fullri alvöru hvort og hvernig megi standa betur aš verndun mišhįlendis Ķslands.


Forstjórinn ķ Straumsvķk ķ slakri samningsstöšu

Undanfariš hefur mįtt heyra og lesa fréttir af žvķ aš įlver Rio Tinto Alcan (RTA) ķ Straumsvķk (ĶSAL) sé ķ „rekstrarerfišleikum“. Og aš įstandiš sé svo alvarlegt aš fyrirtękiš „berjist ķ bökkum“. Žessi dramatķsku orš eru höfš eftir forstjóra įlversins; Rannveigu Rist.

Straumsvķkurveriš er samkeppnishęft įlver

Svo dramatķskar yfirlżsingar koma į óvart. Nęr vęri aš segja aš reksturinn ķ Straumsvķk hafi almennt veriš višunandi. Og aš fyrirtękiš sé vel ķ stakk bśiš til aš takast į viš krefjandi markašsašstęšur.

Žarna er um aš ręša prżšilega samkeppnishęft og mjög skuldlķtiš įlver. Sem žó vissulega varš fyrir nokkru įfalli vegna misheppnašra įkvaršana eiganda/ stjórnenda fyrirtękisins um framleišsluaukningu. Fyrir vikiš hefur afkoma įlversins veriš óvenju slök allra sķšustu įrin - vegna hreinnar viršisrżrnunar af völdum hinna misheppnušu fjįrfestinga. En allt tal um aš įlveriš „berjist ķ bökkum“ er ótķmabęrt.

Žaš er vissulega svo aš lįgt įlverš og offramboš af įli nś um stundir veldur žvķ aš vķša um heim eru įlver aš draga śr framleišslu. En žaš eru einmitt įlver sem eru ekki jafn samkeppnishęf eins og įlveriš Ķ Straumsvķk. Og samdrįttur af žessu tagi er einmitt til žess geršur aš draga śr framboši af įli og auka žannig lķkur į aš įlverš hękki. Og Straumsvķkurveriš žyrfti einmitt mjög litla hękkun frį mešalverši į įli į žessu įri (2015) til aš tryggja aš framleišslan skili hagnaši. 

Kaupskylda RTA į raforku til 2036

Ef ętti aš fara aš loka Straumsvķkurverinu nśna myndi žaš lżsa geysilegri vantrś RTA į įlišnašinn til framtķšar. Žetta er sérstaklega mikilvęgt aš hafa ķ huga, žvķ undanfarna daga hefur einmitt mįtt sjį skrif ķ fjölmišlum um aš Straumsvķkurveriš kunni senn aš loka. Žau skrif viršast byggja į misskilningi.

Žaš er vissulega ekki algerlega śtilokaš aš Straumsvķkurverinu verši lokaš - žvķ ekkert er eilķft og kannski er RTA aš missa trśna į įlframleišslu. En žegar menn velta fyrir sér slķkum lokunarmöguleika nśna er mikilvęgt aš muna eftirfarandi: Vegna Straumsvķkurversins er RTA meš kaupskyldu į um žremur TWst įrlega allt fram til įrsins 2036 (žetta kemur fram ķ įliti Eftirlitsstofnunar EFTA frį 2011, en žarna er um aš ręša hįtt ķ fjóršunginn af allri raforkuframleišslu Landsvirkjunar). Undan žeirri kaupskyldu getur fyrirtękiš ekki losnaš - nema meš samžykki raforkusalans sem er Landsvirkjun.

Kaupskyldan takmarkar valmöguleika RTA

RTA getur sem sagt ekki hlaupiš frį raforkusamningnum. Og žarna er um žaš mikil śtgjöld aš ręša fyrir RTA, aš žaš er nęr śtilokaš aš žaš borgi sig aš draga umtalsvert śr framleišslunni og ennžį sķšur aš loka įlverinu - nema meš samžykki raforkusalans sem er Landsvirkjun. Og žaš gęti vissulega hentaš Landsvirkjun og žjóšinni prżšilega aš fį žarna lausa raforku - til aš selja um sęstreng ef og žegar af žvķ verkefni veršur. En žaš verkefni er žó varla komiš svo langt aš Landsvirkjun fari žarna aš skuldbinda sig alveg strax. 

Žaš hlżtur žvķ aš teljast ólķklegt aš starfsemi įlversins ķ Straumsvķk verši hętt alveg į nęstunni. Lķklegra er aš įlveriš verši įfram rekiš ķ óbreyttri mynd eša aš um semjist viš Landsvirkjun aš minnka raforkukaupin eitthvaš. En žaš er augljóst aš umrędd kaupskylda veikir samningsstöšu įlfyrirtękisins, m.a. ķ kjaravišręšum, og žaš kann aš skżra óvenju dramatķskar yfirlżsingar forstjórans um rekstrarerfišleika. 

Ótrśveršugar yfirlżsingar stjórnenda įlversins?

Žaš vill reyndar svo til aš įstandiš į įlmörkušum nśna er alls ekki óvęnt - heldur ķ fullu samręmi viš žaš sem spįš var. Žaš er lķka athyglisvert aš forstjóri įlversins ķ Straumsvķk hefur haft uppi hįstemmdar yfirlżsingar um aš RTA hugsi til langs tķma og geti stašiš af sér sveiflur ķ įlverši. Ķ žessu sambandi mį minna į orš forstjórans frį 2012 um aš sveiflur ķ įlverši myndu ekki trufla tugmilljarša framkvęmdir sem žį voru fyrirhugašar hjį įlverinu. Žį var haft eftir forstjóranum aš sveiflur ķ įlverši hafi alltaf veriš miklar, en hjį RTA ķ Straumsvķk sé hugsaš til langs tķma. Og aš RTA sé „sterkur ašili“ sem rįši vel viš sveiflur įlverši.

Svartsżni į tķmum kjaradeilna

Skyndileg óžolinmęši forstjóra Straumsvķkurversins nś um stundir viršist óneitanlega žvert į fyrri yfirlżsingar og ber kannski vott um vissan ótrśveršugleika. En kannski er žessi neikvęšni hjį forstjóranum nśna fyrst og fremst sett fram ķ žvķ skyni aš hafa įhrif į yfirstandandi kjaradeilur. Žvķ jafnvel žó svo žaš sé mögulegt aš žaš verši tap af sjįlfri įlframleišslunni ķ Straumsvķk ķ įr - hiš fyrsta ķ fjöldamörg įr - žį žarf įlverš eins og įšur sagši aš hękka mjög lķtiš til aš tryggja aš framleišslan skili hagnaši (jįkvęšri EBITDA). Žess vegna vęri einkennilegt ef stjórnendur og eigendur įlversins létu kjaradeilurnar nśna leiša til kostnašarsamrar rekstrarstöšvunar hjį įlverinu. En viš sjįum hvaš setur.

Straumsvķk getur ekki vęnst rķkisstyrkja

Žaš furšulegasta sem hefur veriš skrifaš um Straumsvķkurveriš undanfariš eru žó skrif žess efnis aš lękka eigi raforkuverš til Straumsvķkur. Slķk hugmynd er einfaldlega rugl; RTA veršur aš bera įbyrgš į samningum sķnum og śtilokaš aš ķslenska rķkiš og žar meš ķslenskur almenningur fari aš veita Rio Tinto Alcan sérstaka rķkisstyrki ķ formi lęgra raforkuveršs. Sem myndi einfaldlega lękka tekjur Landsvirkjunar og vera bein tilfęrsla į fjįrmunum žašan og til įlfyrirtękisins.

Ķ dag er įlišnašur vissulega lķtt spennandi bissness vķša um heim. Hvaš sem žvķ lķšur žį veršur RTA aš taka sjįlft įbyrgš į orkusamningi sķnum hér. Og eftir atvikum aš męta mögulegu rekstrartapi ķ Straumsvķk nś um stundir meš aukinni skuldsetningu. Og kannski ganga eitthvaš į eigiš fé fyrirtękisins ef į žarf aš halda. Žar er af nógu aš taka.

Lķklegra aš Noršurįl dragi śr framleišslu

Ef RTA įlķtur įlveriš ķ Straumsvķk ekki lengur nógu įhugaverša einingu er įlveriš sjįlfsagt til sölu eša framleišslusamdrįttur ķhugašur. En meš hlišsjón af öllu ofangreindu er augljóst aš samningsstaša eigandans og stjórnenda įlversins er žröng. Og žvķ lķklegast aš įlveriš ķ Straumsvķk verši įfram aš mestu rekiš ķ óbreyttri mynd.

Ef įlver lokar į Ķslandi į nęstu įrum er sennilegast aš žaš verši įlver Noršurįls (Century Aluminum) į Grundartanga. Vegna žess aš žaš įlver hefur ekki tryggt sér žį raforku sem įlveriš žarf eftir 2019. Įlver įn nęgrar raforku er veršlķtiš og į fallandi fęti. En žaš er önnur saga.


Jįkvętt skref vegna sęstrengs

Loksins er komin almennileg hreyfing į sęstrengsmįliš. Ķslensk og bresk stjórnvöld hafa įkvešiš aš setja į laggirnar vinnuhóp til aš kanna mögulega tengingu landanna meš raforkukapli. Į ensku er vinnuhópurinn nefndur UK-Iceland Energy Task Force.

Nišurstaša um verš og magn innan sex mįnaša

Mešal žess sem vinnuhópurinn į aš ręša eru žau efnahagslegu og félagslegu įhrif sem lagning sęstrengs į milli landanna gęti haft ķ för meš sér. Samkvęmt frétt į vef Rśv er umręddum vinnuhópi m.a. ętlaš aš skoša bęši mögulegt verš fyrir raforkuna og mögulegt magn.

Samkvęmt fréttatilkynningu forsętisrįšuneytisins er mišaš er viš aš umręddur vinnuhópur skili nišurstöšu innan hįlfs įrs. Af žessu mį rįša aš ganga eigi rösklega til verks. Enda ekkert vit ķ öšru en aš stjórnvöld landanna ręši žetta mikilvęga mįl af alvöru og skynsemi.

Tķfalt hęrra verš? 

Žarna er um aš ręša afar mikilvęgt hagsmunamįl fyrir bęši Breta og Ķslendinga. Enda mįtti strax ķ morgun sjį fréttir um žetta ķ nokkrum helstu bresku fjölmišlunum, eins og Times, Sky News og Independent.

Fyrir Ķslendinga skiptir aušvitaš geysilega miklu mįli aš fį nišurstöšu um žaš hvort sęstrengur gęti skilaš okkur allt aš tķfalt hęrra verši fyrir raforku en žaš verš sem nś fęst fyrir stęrstan hluta af raforkunni sem hér er seld til stórišjuvera ķ erlendri eigu. Žar meš myndu orkuaušlindirnar okkar loksins fara aš skila okkur mikilli aršsemi.

Kjarnorkuvišręšur styšja vęntingar um hįtt raforkuverš

Žaš er alkunna aš bresk stjórnvöld hafa veriš aš semja um raforkukaup frį vindorkuverum žar sem žau skuldbinda sig til aš greiša mjög hįtt verš fyrir orkuna. Sama er aš segja um samninga breskra stjórnvalda vegna byggingar nżs kjarnorkuvers. Einnig žar hafa bresk stjórnvöld tryggt mjög hįtt orkuverš.

Žarna eru sem sagt komin fordęmi fyrir žvķ aš bęši endurnżjanleg orka og kjarnorka getur notiš góšs af žeirri stefnu Breta aš fį ašgang aš fjölbreyttari og fleiri raforkuframleišendum. Og ķ fyllsta mįta ešlilegt aš ķ huga breskra stjórnvalda sé jafn įhugavert aš greiša hįtt verš fyrir raforku frį Ķslandi um sęstreng. En hver nišurstašan žarna veršur ętti sem sagt aš skżrast innan fįrra mįnaša.


Hver eignast Noršurįl?

Ķ nżrri grein į fjįrmįlavefnum Seeking Alpha er nś spįš greišslužroti hjį Century Aluminum. Sem er eigandi įlvers Noršurįls į Grundartanga. Af žessu tilefni er forvitnilegt aš velta fyrir sér hvaš žetta myndi žżša fyrir Noršurįl. Sem rekur įlveriš į Grundartanga.

Glencore vill losna viš óaršbęrar einingar

Fyrst er rétt aš minna į aš žessi tiltekna grein į Seeking Alpha byggir į įkvešnum forsendum og getgįtur um greišslufall Century eru einmitt žaš; getgįtur. Og ešlilegt aš fólk hafi mismunandi skošanir į įgęti umręddrar greinar.

En žaš er engu aš sķšur tilefni til aš hugleiša žennan möguleika vel. Žį skiptir miklu aš muna žaš, aš langstęrsti og rįšandi hluthafinn ķ Century Aluminum er hrįvörurisinn Glencore. Glencore er ķ miklum vandręšum žessa dagana vegna lękkandi hrįvöruveršs. Žar į bę er nś unniš höršum höndum aš žvķ aš selja eignir og žį sérstaklega aš losa sig viš óaršbęrar einingar. Hvort sem žaš eru koparnįmur ķ Afrķku, kolanįmur ķ Įstralķu, kornakrar ķ Kanada eša annars konar hrįvörurekstur um veröld vķša.

Glencore er aš takast į viš risavaxinn skuldastabba upp į um 50 milljarša USD (sjį ķtarlegri upplżsingar hér). Bersżnilegt er aš braskararnir hjį Glencore tóku mikla įhęttu og vešjušu villt į įframhaldandi ofsauppgang ķ Kķna. Veruleikinn ķ dag er aftur į móti slaki ķ efnahagsvextinum žar ķ landi. Sem er meginįstęša mikilla veršlękkana į hrįvörumörkušum. Ķ žvķ sambandi er nįnast sama til hvaša hrįvörugeira er litiš. En mešal žess sem er įberandi er offramboš af įli.

Eitt spil ķ žeim kapli Glencore aš losa um fjįrmagn og minnka skuldir, gęti veriš sala į įlframleišslueiningu fyrirtękisins. Sem er tęplega helmingshlutur ķ Century Aluminum (žar sem Glencore ręšur einu og öllu ķ krafti žess aš vera langstęrsti hluthafinn ķ fyrirtękinu). En nś viršist sem sagt - aš sumra mati - lķklegra aš Century fari einfaldlega ķ žrot og aš hlutabréfin žar verši brįtt einskis virši.

Hvaš yrši um Noršurįl?

Įlframleišsla Century gengur ašallega śt į žaš aš kaupa sśrįl frį Glencore, framleiša śr žvķ įl (m.a. fyrir tilverknaš hręódżrrar ķslenskrar raforku) og selja įliš aftur til Glencore. Vegna lįgs įlveršs og vaxandi offrambošs į įli ķ Kķna er įlišnašurinn óspennandi bissness ķ dag. Mjög lįgt raforkuverš sem Noršurįl greišir tryggir žó jįkvęšan rekstur į Grundartanganum, žrįtt fyrir aš įlverš sé nś óvenju lįgt. Ef til greišslužrots Century Aluminum kemur veršur žvķ vafalķtiš góšur įhugi į aš reka įlveriš į Grundartanga įfram.

Noršurįl er vel aš merkja sjįlfstętt fyrirtęki. Žarna yrši žó mikiš öldurót ef til greišslužrots kęmi hjį Century. Sennileg nišurstaša af slķku greišslužroti Century yrši sś aš Glencore yrši eigandi įlversins. Žar meš vęri žetta alręmda hrįvörufyrirtęki loksins (sic) oršiš beinn eignarašili aš stórišju į Ķslandi. Žetta eru vissulega bara getgįtur, en ef haršnar į dalnum hjį Century mį telja vķst aš Glencore reyni aš hirša lang aršsömustu eininguna. Sem er įlveriš į Grundartanga. En ķ ljósi žessa er kannski meira įhyggjuefni fyrir Noršurįl sś erfiša staša sem Glencore sjįlft er komiš ķ. Žarna eru sem sagt sannarlega blikur į lofti - sem gętu nįš allt noršur yfir blessašan Hvalfjöršinn.

Raforkusamningar Noršurįls renna senn śt

Žaš er įhugaverš tilviljun aš žessi vandręši ķ hrįvörubransa heimsins eru uppi į nįkvęmlega sama tķma og stór raforkusamningur Noršurįls er aš renna sitt skeiš į enda. Žar er um aš ręša orku sem nemur um žrišjungi af allri raforkunotkun įlversins. Raforkusalinn vegna žessa orkužrišjungs er Landsvirkjun og samningur fyrirtękjanna rennur śt įriš 2019. Fįeinum įrum sķšar renna svo śt lķtiš eitt yngri samningar Noršurįls (meš kaupskylduįbyrgš Century) viš Orkuveitu Reykjavķkur (OR) og HS Orku.

Žaš er athyglisvert aš fyrir nokkrum vikum sló Orka nįttśrunnar (ON) žann tón aš lķtt įhugavert sé aš selja raforku til Noršurįls - og nęr sé aš leita betri og aršsamari tękifęra. Meš hlišsjón af žvķ fordęmi mį gera rįš fyrir aš hjį öšrum orkufyrirtękjum hér hljóti samskonar sjónarmiš aš vera uppi. Žaš kann sem sagt aš vera runnin upp sį tķmi aš ķslensk raforkufyrirtęki standi frammi fyrir miklu betri tękifęrum en aš endurnżja raforkusamninga viš įlver hér. Žó veršur ekki framhjį žvķ litiš aš orkumagniš ķ samningunum viš įlverin er jafnan mjög mikiš. Žaš getur žvķ tekiš töluveršan tķma aš nżir įhugaveršir kaupendur finnist aš allri orkunni - ķ žvķ tilviki ef t.d. Noršurįl myndi ekki semja um įframhaldandi raforkukaup.

Veršur Glencore ķ hlutverki Lehman Brothers ķ hrįvörugeiranum?

Eins og įšur sagši er nś ķ fullri alvöru fariš aš ręša um möguleikann į greišslufalli hjį Century og jafnvel gjaldžrot fyrirtękisins. Og dżfan ķ hrįvörubransanum hefur meira aš segja oršiš til žess aš nś er fariš aš ręša um žann möguleika aš hrįvörurisinn Glencore, ašaleigandi Century, fari ķ žrot. Meš ófyrirséšum afleišingum - žvķ Glencore er ķ ekki ósvipušu hlutverki ķ hrįvörugeiranum eins og Lehman Brothers var ķ fjįrmįlageiranum (og AIG var ķ tryggingabransanum). Allir lesendur ęttu aš muna dómķnó-įhrifin sem uršu viš fall žess fjįrmįlarisa. Įhrif žess teygšu sig um allan heim og ef Glencore fellur munu afleišingarnar jafnvel verša ennžį vķštękari.

Mikilvęgi fjölbreytninnar

Tekiš skal fram aš sį sem žetta skrifar er engu aš spį um gjaldžrot eša greišslufall eins né neins! Hvorki hjį Century né Glencore (og ennžį sķšur aš spį aš eigendaskipti verši aš Noršurįli). Hér er einungis veriš aš benda į hvaš er sagt og skrifaš um žessi fyrirtęki ķ erlendum fjölmišlum, nś žegar įhrif hrįvörudżfunnar eru sķfellt aš koma skżrar fram.

Hvaš svo sem veršur er vonandi aš žessi vandręšagangur, sem žarna viršist vera uppi, verši til žess aš fleiri Ķslendingar įtti sig į žeirri miklu įhęttu sem viš höfum tekiš. Meš žvķ aš vešja svo stórt į įlišnaš sem raun ber vitni.

Viš seljum um 75% allrar raforkunnar sem viš framleišum til įlišnašar. Žaš er geysilega mikilvęgt aš minnka žetta hlutfall og auka fjölbreytni ķ višskiptavinahópi raforkufyrirtękjanna (sérstaklega orkufyrirtękjanna sem eru ķ opinberri eigu). Žess vegna er jįkvętt aš raforkusala t.d. til gagnavera og kķsilvera fer vaxandi.

Mikilvęgt aš stjórnvöld įtti sig į įhęttunni af įlverunum

Sökum žess hversu įlverin eru grķšarstórir raforkukaupendur er mikilvęgt aš finna nżjan višskiptavin - sem er įhugasamur um aš kaupa bęši mikiš orkumagn og greiša hįtt verš. Žar er sęstrengur sennilega besti kosturinn, ž.e. samningur viš bresk stjórnvöld um orkukaup į gręnu verši. Žetta er žó ekki ašalatrišiš. Ašalatrišiš er einfaldlega aš draga śr įhęttu raforkufyrirtękjanna meš žvķ aš stušla aš fjölbreyttari višskiptavinahópi. Žetta žurfa bęši orkufyrirtękin og stjórnvöld aš vera mešvituš um. Og loks skal minnt į aš žaš er engan veginn vķst aš Century eša Glencore lendi ķ žroti. En žaš eitt aš žessi möguleiki skuli nś vera til umręšu i fjölmišla- og fjarmįlaheiminum, er žörf įminning til okkar Ķslendinga um aš gęta vel aš „orkueggjunum“ okkar og reyna aš hlśa aš žeim af skynsemi.


ON og breytingar į ķslenskum raforkumarkaši

Ķslenski raforkumarkašurinn er aš breytast. Og žaš mun meira en flestir viršast gera sér grein fyrir. Žaš er reyndar mjög einkennilegt aš fjölmišlarnir hér į Ķslandi viršast ekki gefa žessu gaum. Ég hef a.m.k. ekki séš fjölmišla hér vera aš fjalla um žessar breytingar af žeirri dżpt og žeim metnaši sem ešlilegt vęri. Žaš er žvķ tilefni til aš ég veki athygli lesenda minna į eftirfarandi tķšindum.

Athyglisveršur samningur ON og Silicor

Umręddar breytingar į ķslenskum raforkumarkaši felast m.a. ķ žvķ aš aukin eftirspurn eftir ķslenskri orku er aš skapa raforkufyrirtękjunum hér nż og įhugaverš tękifęri. Žar er um aš ręša tękifęri sem mikilvęgt er aš grķpa. Žessi žróun birtist t.d. meš skżrum hętti ķ nżjum raforkusamningi Orku nįttśrunnar (ON - sem er ķ eigu Orkuveitu Reykjavķkur).

Žarna er um aš ręša samning milli ON og Silcor Matreials, sem hyggst reisa sólarkķsilvinnslu į Grundartanga. Stóra fréttin er sś aš žarna er ON bersżnilega aš fį verš fyrir raforku til stórnotenda sem er langt umfram žaš orkuverš sem viš erum vön aš stórnotendur hér hafa greitt.

Raforkuveršiš til Silcor er nįlęgt heimilisverši

Um žennan nżja raforkusamning viš Silicor segir ķ fréttatilkynningu ON frį 17. september s.l. (2015). Žar kemur fram aš um sé aš ręša samninga (fremur en einn samning) žar sem samiš er um raforkusölu ķ įföngum (sem vęntanlega merkir aš raforkusalan eykst eftir žvķ sem framleišsla Silicor eykst). Og žaš sem er įhugaveršast er aš žarna segir aš raforkuveršiš sem samiš var um, sé aš jafnaši svipaš eins og veršiš sem heimili greiša. Oršrétt segir ķ tilkynningu ON:

Auk žess [] hękkar veršiš verulega sem ON fęr meš nżja samningnum. Žaš er ķ bandarķkjadölum og mismunandi eftir įföngum afhendingar. Aš jafnaši er heildsöluveršiš ķ samningum fariš aš nįlgast žaš sem heimili greiša fyrir rafmagn ķ smįsölu ķ dag. Samningurinn er til 15 įra meš möguleika į framlengingu. Afhending orku hefst į įrinu 2018.

Veršiš er nįlęgt 43 USD/MWst

Undanfarin įr hefur mešalverš į raforku til stórišju įn flutnings, hér į Ķslandi, veriš nįlęgt 20 USD/MWst. En raforkuveršiš ķ nżja samningnum viš Silicor er miklu hęrra eša nįlęgt 43 USD/MWst.

Įstęša žess aš viš vitum aš veršiš žarna er nįlęgt 43 USD/MWst er sś aš ON segir žaš sjįlft. Į vef fyrirtękisins mį sjį aš almennt raforkuverš ON nśna er 5,40 kr/kWst. Žaš jafngildir, skv. nśverandi gengi, rétt um 43 USD/MWst.

Ķ fréttatilkynningunni segir aš veršiš til Silicor sé aš jafnaši aš nįlgast žetta heimilsverš eša almenna smįsöluverš. Žvķ hlżtur įlyktunin aš vera sś aš orkuverš ON til Silcor sé nįlęgt umręddum 43 USD. Eša a.m.k. ekki fjarri žeirri tölu. Žvķ annars vęri žessi fréttatilkynning ON röng og villandi.

ON losnar undan Noršurįlsverši 

Žarna er um töluvert orkumagn aš ręša eša sem samsvarar 40 MW. Og vert aš vekja athygli į žvķ aš žó svo ON hafi žarna gert nżjan samning viš stórnotanda, žį žarf ON samt ekki aš reisa neina nżja virkjun né auka framleišslu ķ nśverandi virkjunum. Enda er augljóst aš nęstum öll žessi raforka er orka sem hingaš til hefur veriš samningsbundin įlveri Noršurįls (meš viškomu hjį Landsvirkjun sem hefur keypt orku af ON og selt hana įfram į sama verši til Noršurįls). Žetta sést vel af Skżrslu śttektarnefndar um Orkuveitu Reykjavķkur frį 2012, žar sem samningunum OR viš Landsvirkjun er lżst.

Įnęgja hjį ON

Af įšurnefndri fréttatilkynningu ON er bersżnilegt aš žar į bę rķki mikil įnęgja meš žennan samning viš Slicor. Og aš ON grętur žaš ekki aš sleppa undan orkusölu į botnveršinu sem Noršurįl hefur notiš vegna umręddrar orku. Enda dregur raforkusalan til Noršurįls aršsemi orkufyrirtękjanna hér nišur. Mišaš viš įlverš undanfariš mį ętla aš meš orkusölunni til Silcor fįi ON verš sem er į bilinu žrefalt til fjórfalt žaš verš sem fęst fyrir žess Noršurįlsorku ķ dag. Žaš eru góš tķšindi fyrir ON og eigendur fyrirtękisins.

Žaš er sannarlega įnęgjulegt aš orkufyrirtękin hér séu komin ķ žį stöšu aš bjóšast miklu hęrra verš fyrir orkuna frį stórnotendum en veriš hefur. Ķ žessu tilviki var žaš ON sem gat fagnaš. Og višeigandi aš samglešjast fyrirtękinu vegna žessa. Žarna mį lķka segja aš ON hafi stigiš athyglisvert skref, sem sżnir okkur skżrt og skorinort hvernig ķslenski raforkumarkašurinn er aš žróast. Ķ įtt til aukinnar aršsemi af nżtingu žessara mikilvęgu nįttśruaušlinda sem orkulindirnar okkar eru.

Fleiri svona jįkvęš skref vonandi framundan

Žetta er afar mikilvęgt. Rétt eins og žaš er t.d. afar mikilvęgt aš gott verš fįist fyrir ķslenskan fisk og sjįvarafuršir. Og meš hlišsjón af žessu öllu saman ętti öllum aš vera ljóst hversu mikilvęgt žaš er aš ašrir stórišjusamningar sem eru aš losna, skili lķka mikilli hękkun į aršsemi ķ raforkusölunni. Rétt eins og var aš gerast hjį ON.


Alcoasamningurinn dregur Landsvirkjun nišur

Żmislegt hefur veriš sagt og skrifaš um aršsemi Kįrahnjśkavirkjunar. Ž.į m. aš aršsemi af virkjuninni sé of lķtil. En einnig aš gera megi rįš fyrir aš aršsemi virkjunarinnar verši meš įgętum į nęstu įrum og įratugum.

Aršsemi Kįrahnjśkavirkjunar mun rįšast af žróun įlveršs og vaxta

Kįrahnjśkavirkjun var reist vegna įlvers Alcoa į Reyšarfirši (Fjaršaįls) og er langstęrsta virkjunin į Ķslandi. Mikilvęgt er aš hafa ķ huga aš žegar horft er til framtķšar er aršsemin af virkjuninni talsvert óviss og ófyrirsjįanleg. Aršsemin mun fyrst og fremst rįšast af breytingum į įlverši, žvķ veršiš į raforkunni til Alcoa er tengt įlverši. Og aušvitaš ręšst aršsemin lķka mjög af žróun vaxta, ž.e. fjįrmagnskostnaši Landsvirkjunar vegna virkjunarinnar.

Žaš er žvķ lķtiš hęgt aš fullyrša um aršsemi Kįrahnjśkavirkjunar til framtķšar. Aftur į móti er aušveldara aš meta aršsemi virkjunarinnar žaš sem af er. Hvort sś aršsemi er of lķtil eša ešlileg er matsatriši og fer eftir žvķ hvaš mišaš er viš. En žaš er aftur į móti stašreynd aš aršsemin af raforkusölunni til Fjaršaįls er žaš lķtil aš hśn hefur veriš aš draga aršsemi Landsvirkjunar nišur. Hvaš svo sem sķšar veršur.

Nżr samningur Landsvirkjunar og Rio Tinto Alcan jók aršsemi LV

Žaš sem žarna spyrnir į móti, ž.e. dregur aršsemi Landsvirkjunar upp, er hinn nżi raforkusamningur fyrirtękisins viš Rio Tinto Alcan vegna įlversins ķ Straumsvķk. Sį samningur endurspeglar prżšilega žį stefnu Landsvirkjunar aš hįmarka afrakstur af žeim orkulindum sem fyrirtękinu er treyst fyrir meš sjįlfbęra nżtingu, veršmętasköpun og hagkvęmni aš leišarljósi, eins og lesa mį į vef fyrirtękisins.

Žaš er sem sagt ekki Kįrahnjśkvirkjun né raforkusamningurinn viš Alcoa sem er įstęšan fyrir vaxandi eiginfjįrmyndun og vaxandi aršgreišslum Landsvirkjunar sķšustu įrin. Žaš er einkum nżi samningurinn viš RTA sem er įstęša betri afkomu Landsvirkjun en ella vęri og veitir fyrirtękinu meiri möguleika til aš auka aršgreišslur sķnar til eigandans. Sem er ķslenska rķkiš og žar meš žjóšin. Žetta er jįkvętt og gott.

Žessi nżi raforkusamningur Landsvirkjunar vegna įlvers Rio Tinto Alcan ķ Straumsvķk (Ķsal) er frį įrinu 2010. Vegna aukinnar aršsemi Landsvirkjunar skipta svo lķka mįli smęrri nżlegir samningar, svo sem viš gagnaver. Žar sem samiš var um raforkuverš sem er miklu hęrra en mešalverš Landsvirkjunar til stórišju. Hlutfallslega hafa žeir samningar žó vissulega ekki mikil įhrif į heildarafkomu Landsvirkjunar vegna žess hversu orkumagniš er žarna hógvęrt. En žarna er hvert og eitt skref mikilvęgt. Allt er žetta til marks um góšan įrangur af stefnu Landsvirkjunar um aš nżtingin į orkuaušlindum skili višunandi arši til žjóšarinnar.

Samningurinn vegna Straumsvķkurversins er mjög jįkvęšur fyrir Landsvirkjun

Til aš lesendur įtti sig betur į ofangreindu samspili raforkusamninganna vegna Fjaršaįls og Straumsvķkur er hér birt graf (sjį nešst ķ greininni). Sem sżnir žęr tekjur sem Landsvirkjun hefur haft af Fjaršaįli annars vegar og Straumsvķk hins vegar sķšustu sex įr (tekjur pr. seld MWst). Eins og sjį mį žį hękkaši raforkuveršiš til Straumsvķkur į öllu žessu tķmabili. En veršiš til Fjaršaįls hefur aftur į móti fariš lękkandi (einkum vegna lękkandi įlveršs; sjį raušu sślurnar į grafinu).

Ķ upphafi tķmabilsins var veršiš til Fjaršaįls aš vķsu lķtiš eitt hęrra en til Straumsvķkur. Enda var Straumsvķk žį ennžį aš fį raforku skv. gömlum samningi - en žaš breyttist sem sagt meš nżja samningnum 2010. Og nś į tķmum lįgs įlverš er augljóst hversu nżi samningurinn viš RTA er jįkvęšur (sbr. gręnu sślurnar į grafinu). Og jafnvel žó svo įlverš hękki mikiš er ólķklegt aš raforkuveršiš til Fjaršaįls verši sambęrilegt viš Straumsvķk - žvķ til aš svo verši žarf įlverš aš hękka um hvorki meira né minna en nįlęgt žvķ 70% frį nśverandi įlverši. Žetta eitt og sér sżnir vel grķšarlegt mikilvęgi Straumsvķkursamningsins fyrir Landsvirkjun. Og įnęgjulegt aš hann gildir til įrsins 2036.

Fjaršaįl dregur Landsvirkjun nišur

Nišurstašan er žvķ sś aš mešan raforkusamningurinn viš Straumsvķk frį 2010 er sterkur drifkraftur aš baki aukinni aršsemi Landsvirkjunar, er orkusamningurinn viš Fjaršaįl frį 2003 aš draga afkomu Landsvirkjunar nišur. Enda er alkunna aš žaš aš verštengja raforkuna frį raforkufyrirtęki (Landsvirkjun) viš įlverš eykur įhęttu orkufyrirtękisins (Landsvirkjunar). Og sį įhęttuįttur einn og sér er t.d. til žess fallinn aš skapa Landsvirkjun verri vaxtakjör en ella vęri. Sķk verštenging er einmitt ķ Alcoa-samningnum frį 2003. En ekki ķ samningi Landsvirkjunar viš Rio Tinto Alcan frį 2010; žar er raforkuveršiš tengt bandarķskri neysluvķsitölu sem er miklu įhęttuminni tenging.

Ešlilegt aš Noršurįl greiši svipaš og Straumsvķk

Žaš er sem sagt svo aš vegna įlveršstengingarinnar hefur Alcoa-samningurinn veriš aš draga afkomu Landsvirkjunar nišur. Og meš įlveršstengingunni veldur Alcoa-samningurinn žvķ aš rekstrarafkoma Landsvirkjunar til framtķšar er ennžį ófyrirsjįanlegri en ella vęri. Žar meš eykur Alcoa-samningurinn įhęttu Landsvirkjunar - bęši aš mati lįnveitenda og fyrirtękja sem leggja mat į getu Landsvirkjunar til aš greiša skuldir sķnar. 

Žaš sem aftur į móti er jįkvętt er aukin aršsemi Landsvirkjunar vegna nżja samningsins viš RTA. Og miklu skiptir aš aršsemi Landsvirkjunar haldi įfram aš aukast. Svo sem meš žvķ aš raforkuverš hękki verulega til įlvers Century Aluminum (Noršurįls) og til kķsilmįlmverksmišju China Bluestar (Elkem). Žvķ einungis žannig geta aršgreišslur Landsvirkjun til eiganda sķns aukist umtalsvert į komandi įrum.

Žess mį geta aš vegna lękkandi įlveršs er veršmunurinn į raforkunni til Fjaršaįls (Alcoa) og Ķsal ķ Straumsvķk (RTA) ennžį meiri nś um stundir en veriš hefur undanfarin įr. Veršiš į raforkunni til Fjaršaįls hefur sem sagt lękkaš talsvert frį sķšasta įri, en į sama tķma hefur raforkuveršiš til Straumsvķkur hękkaš (ķ samręmi viš bandarķska neysluvķsitölu). Loks mį minna lesendur į aš veršin sem koma fram į grafinu hér aš nešan eru raforkuverš įsamt flutningskostnaši. Hiš raunverulega endurgjald įlfyrirtękjanna fyrir raforkuna er žvķ ennžį lęgra en žarna kemur fram.

 

Landsvirkjun-Power-Tariffs-to-Alcoa-and-RTA_2009-2014


Strönduš orka og lķtil aršsemi

Ķ kjölfar nżlegs fundar Bresk-ķslenska višskiptarįšsins um mögulegan sęstreng milli Ķslands og Bretlands hafa oršiš nokkrar umręšur og skrif um įgęti eša ómöguleika slķks verkefnis. Ķ žessu sambandi er vert aš įrétta nokkur atriši sem valda žvķ aš sęstrengur af žessu tagi er įhugavert tękifęri fyrir Ķslendinga. 

Žau jįkvęšu tękifęri sem sęstrengur bżšur okkur upp į felast m.a. ķ möguleikanum į aukinni og jafnvel stóraukinni aršsemi af raforkusölu. Eins og śtskżrt var ķ sķšustu grein minni hér į višskiptavef mbl.is. Aš auki bżšur sęstrengur t.d. upp į aukiš orkuöryggi į Ķslandi og aš nį betri nżtingu af orkufjįrfestingunum hér. Žarna er žó żmis óvissa fyrir hendi og afar mikilvęgt aš skoša mįliš vel og af kostgęfni og fagmennsku. Hér veršur fjallaš um nokkur mikilvęg atriši vegna sęstrengsverkefnisins.

Sęstrengur skapar Ķslandi tękifęri til aš losna af strandstaš

Ķsland er langstęrsti raforkuframleišandi heims mišaš viš höfšatölu. En vegna žess aš Ķsland er aflokaš raforkukerfi er orkan hér strönduš. Skortur į ašgangi okkar aš stęrri raforkumarkaši meš mikla eftirspurn er lķkt og ef t.d. Noregur eša Katar ęttu enga möguleika į aš selja olķu eša jaršgas til śtlanda.

Ef Noregur og Katar vęru ķ slķkri stöšu vęri e.k. offramboš af olķu og gasi ķ žessum löndum - og veršiš lįgt og aršsemin miklu lęgri en ella. Sama mį segja um ķslensku orkuna. Eins og stašan hér er, og hefur veriš, er orkan hér strönduš. Og mikilvęgt hagsmunamįl fyrir žjóšina alla aš a.m.k. hluti orkunnar eigi ašgang aš erlendum mörkušum, žar sem gott verš bżšst.

Noršmenn sjį ešlilega mikinn hag ķ śtflutningi į bęši jaršgasi og olķu (og žaš jafnvel žó svo žetta séu ekki endurnżjanlegar aušlindir). Ef viš Ķslendingar höfnum tękifęri til raforkuśtflutnings vęri žaš įlķka eins og Noršmenn höfnušu žvķ aš flytja śt olķu og gas.

Ęttu Noršmenn ekki aš stunda śtflutning į orku?

Meš slķkri einangrunarstefnu vęri eldsneytisverš vissulega mögulega eitthvaš lęgra ķ Noregi en er - vegna mikils frambošs af olķu ķ landinu. En meš slķkri stefnu nytu Noršmenn miklu minni skatttekna - og ęttu engan olķusjóš. Sį mikli sjóšur og skatttekjurnar, sem tryggja žeim stöšu og lķfskjör sem einhver allra aušugasta žjóš heims, vęru žį ekki svipur hjį sjón.

Žaš er reyndar svo aš meš sömu rökum og žeim sem beitt hefur veriš gegn śtflutningi į raforku frį Ķslandi, žį ęttu žjóšir yfirleitt ekki mikiš aš vera aš stśssa ķ śtflutningi. Žvķ žaš sé svo įhęttusamt - eša žį aš svoleišis leiši bara til žess aš sama vara verši dżrari en ella į heimamarkašnum. Slķkur mįlflutningur stenst aušvitaš ekki hagfręšilega. Ef žaš er unnt tęknilega aš flytja śt ķslenska raforku og selja hana žannig į hįu verši, žį er žar um aš ręša mjög įhugavert efnahagslegt tękifęri fyrir Ķslendinga. Ešlilegt er aš skoša žetta tękifęri af alvöru og fordómalaust.

Nįnari könnun og višręšur eru mikilvęgar

Einangrunarstefna Noršmanna gagnvart olķu og jaršgasi vęri augljóslega firra. Sama gildir um mįlflutning žeirra sem tala gegn sęstrengshugmyndinni. Sį mįlflutningur er aš megninu til tóm vitleysa, žar sem fariš er rangt meš stašreyndir um breska hvatakerfiš um endurnżjanlega orku og nefndar kostnašartölur um sęstreng sem styšjast ekki viš neinar haldbęrar röksemdir.

Einnig mį oft sjį ķ skrifum gegn sęstrengshugmyndinni aš menn setji fram fyrirframgefnar nišurstöšur. Svo sem um aš śtilokaš sé aš fį nógu hįtt verš fyrir orkuna, sęstrengurinn verši alltof dżr og/eša aš stórkostlegar tękniframfarir séu handan viš horniš sem muni tryggja heiminum ótakmarkaša raforku į lįgu verši.

Žetta er skrżtinn mįlflutningur. Žvķ žaš er augljóst aš umręddri óvissu um t.d. orkuverš og kostnaš veršur ekki eytt nema meš ķtarlegri könnun og višręšum. Hiš eina rétta ķ stöšunni er aš ganga žar til verks, ž.e.a.s. aš kanna mįliš ķtarlega. Og ž.į m. aš eiga višręšur viš bresk stjórnvöld og fį į hreint hvort žarna vęri unnt aš nį saman um orkuverš og orkumagn.

Żmislegt bendir til žess aš žarna sé afar įhugavert tękifęri fyrir hendi, sem geti skipt miklu fyrir hagsmuni Ķslendinga og veriš jįkvętt fyrir ķslenskan efnahag. Žaš er samt ekki vķst aš verkefniš sé raunhęft eša nęgjanlega aršbęrt. Žaš mun koma ķ ljós meš nįnari athugun og višręšum. 

Žjóšarhagsmunir aš leišarljósi

Aušvitaš veit allt hugsandi og fordómalaust fólk aš žaš er skynsamlegt aš huga aš slķkum möguleikum til aukinna śtflutningstekna - og kanna hvort slķkt geti veriš įbatasamt og farsęlt fyrir žjóšina. Fólk veit lķka aš mįlflutningur gegn žvķ aš slķk tękifęri séu könnuš til hlķtar er fyrst og fremst til kominn vegna žess aš veriš er aš gęta einhverra sérhagsmuna.

Žar viršist einkum og sér ķ lagi markmišiš aš hygla hagsmunum erlendra stórišjufyrirtękja į Ķslandi. Vissulega eru svo ašrir sem tala gegn strengnum sem einfaldlega viršast ekki skilja hvaš hugmyndin gengur śt į eša misskilja hana. Ég vil taka žaš skżrt fram aš ég lķt į mįliš śt frį hreinum žjóšarhagsmunum og engu öšru. Og vona svo sannarlega aš stjórnvöld geri žaš lķka.

Könnum tękifęriš af kostgęfni og gętum okkur į sérhagsmunum

Žaš er alls ekki vķst aš hugmyndin um sęstreng gangi upp. Verkefniš er of skammt į veg komiš til aš hęgt sé aš fullyrša um žaš. En aš hafna tękifęrinu og sleppa žvķ aš kanna žaš til hlķtar vęri bęši tįkn um kjįnaskap og yfirgengilegt metnašarleysi.

Hagsmunabarįtta ķ ķslensku atvinnulķfi er oft ansiš mikil. Og žaš eru til bęši fyrirtęki hér og atvinnugreinar sem myndu sennilega fagna žvķ mjög aš žetta tękifęri til tengingar viš annan raforkumarkaš vęri skošaš sem minnst. Žar kemur įlišnašurinn kannski fyrst upp ķ hugann.

Sį išnašur notar hįtt ķ 3/4 allrar žeirrar raforku sem framleidd er į Ķslandi - og kęrir sig af ešlilegum įstęšum alls ekki um aš fį žar umtalsverša samkeppni. Enda nżtur įlišnašurinn hér og stórišjan žess aš fį raforkuna į afar lįgu verši vegna lķtillar eftirspurnar sem hér er mišaš viš orkumagniš. Ķ sumum tilvikum er žar um aš ręša sannkallaš botnverš. Og sökum žess aš žar eru stórir raforkusamningar aš losna eftir einungis örfį įr (2019) er nś kominn ķ gang mikill įróšur gegn sęstrengshugmyndinni.

Įróšur gegn sęstreng til aš vernda sérhagsmuni

Fólk ętti aš spyrja sig af hverju allt ķ einu eru komin fram svo mikil skrif gegn sęstreng og reyndar lķka gegn Landsvirkjun eins og raun ber vitni. Hvaš eru menn hręddir viš? Gęti kannski komiš ķ ljós aš sęstrengur sé bęši geysilega aršsamt tękifęri fyrr Ķsland og raunhęft verkefni?

Žarna eru geysilegir hagsmunir ķ hśfi. Ķ žvķ sambandi er t.d. įgętt aš hafa ķ huga aš bara į sķšustu įtta įrum nam rekstrarhagnašur Noršurįls (EBITDA) meira en einum milljarši USD. Žetta er ķ reynd aš megninu til aušlindaaršur af nżtingu ķslenskra orkuaušlinda. Stašan ķ dag er sem sagt sś aš žarna žjónar aršurinn af nżtingu umręddra vatnsafls- og jaršvarmaaušlinda fyrst og fremst žeim tilgangi aš halda uppi hlutabréfaverši Century Aluminum. Og um leiš hķfa upp hlutabréfaverš stęrsta eiganda Century; hrįvörurisans Glencore. Žetta er įstand sem umrędd fyrirtęki vilja og reyna af öllum mętti aš višhalda. Og vilja koma ķ veg fyrir alla umtalsverša aukna samkeppni um orkuna. Til aš tryggja sér sterka samningsstöšu ķ tengslum viš endurnżjun orkusamninga.

Vert er aš minna į aš umręddur įróšur gegn sęstreng fęršist mjög ķ aukana ķ kjölfar žess aš ég skrifaši grein žar sem ég benti einmitt į aš stórir orkusamningar vęru senn aš renna hér śt. Žaš var žį sem framkvęmdastjóri hjį Noršurįli spratt fram meš afar ósvķfna grein žar sem reynt var aš gera lķtiš śr mķnum mįlflutningi. Sś grein var uppfull af rangfęrslum og śtśrsnśningum og var sannkallaš vindhögg. Ķ kjölfariš komu svo fótgöngulišarnir - meš hverja žvęlugreinina į fętur annarri. Taki žeir til sķn sem eiga.

Upplżst og hlutlaus įkvöršun mikilvęg

Slķkur įróšur er til allrar hamingju dęmdur til aš mistakast. Ž.e. aš skila engum įrangri til handa viškomandi stórišjufyrirtękjum. Fótgöngulišar viškomandi fyrirtękja geta hamast eins og žeir vilja ķ fjölmišlum og annars stašar meš barnalegan įróšur sinn og rökleysu. Stjórnvöld og skynsamur almenningur sér léttilega ķ gegnum žann įróšur. Og veit aš ešlilegt er aš kanna sęstrengstękifęriš til fulls.

Slķk skynsamleg višhorf komu einmitt skżrt fram hjį fjįrmįlarįšherra ķ erindi hans į įšurnefndum fundi Bresk-ķslenska višskiptarįšsins. Rįšherrann er vel aš merkja sį sem skipar stjórn rķkisfyrirtękisins Landsvirkjunar. Sem undanfariš hefur įsamt stjórnendum Landsvirkjunar leitast viš aš auka aršsemi fyrirtękisins og auka aršgreišslur ķ rķkissjóš. Slķkt er öllum landsmönnum til heilla.

Meš upplżstri umręšu og meiri athugun į sęstrengsverkefninu getum viš vitaš hvaša skref er farsęlt aš žjóšin taki meš žetta mįl. Žaš er alls ekki vķst aš sęstrengsverkefniš reynist framkvęmanlegt. En žaš er ekki fyrr en slķk vinna hefur fariš fram, aš komnar verša góšar forsendur til aš komast aš nišurstöšu ķ mįlinu - og taka įkvöršun um framhaldiš. Hver sś įkvöršun veršur er ómögulegt aš sjį fyrir. En vonandi mun sś įkvöršun byggja į stašreyndum og žjóšarhagsmunum en ekki į įróšri og sérhagsmunum.


Jįkvęšur įhugi į sęstreng

Nś ķ vikunni fór fram įhugaveršur fundur į vegum Bresk-ķslenska višskiptarįšsins um mögulegan sęstreng og raforkuvišskipti milli Bretlands og Ķslands. Žar talaši m.a. fjįrmįlarįšherrann, Bjarni Benediktsson, įsamt Herši Arnarsyni, forstjóra Landsvirkjunar og fólki śr breska og bandarķska orkugeiranum.

Žeirra į mešal voru Charles Hendry, fyrrum orkumįlarįšherra Bretlands, og Charlotte Ramsay, sem veriš hefur verkefnastjóri breska National Grid vegna sęstrengsins sem senn veršur lagšur milli Bretlands og Noregs (National Grid gegnir svipušu hlutverki eins og Landsnet gerir hér į landi). Žarna var žvķ um aš ręša fólk meš mikla žekkingu og reynslu af višfangsefninu. Ķ žessari grein veršur fjallaš um nokkur atriši sem fram komu į fundinum og žau sett ķ samhengi viš orkuveršiš hér. Žar mį sérstaklega nefna eftirfarandi:

  • Fjįrmögnun ekki įlitin vandamįl:
    Fram kom į fundinum aš góšur įhugi sé mešal erlendra fjįrfesta fyrir sęstrengnum og śtlit fyrir aš ekki verši vandkvęši meš aš fjįrmagna verkefniš. Žar er žó ešlilega ennžį veruleg óvissa - žvķ enn sem komiš er hefur mįlinu fremur lķtiš veriš sinnt af hįlfu ķslenskra stjórnvalda. Ķ mįli fyrirlesara kom skżrt fram aš bresk stjórnvöld og breska raforkuflutningsfyrirtękiš National Grid séu įhugasöm um verkefniš og aš boltinn sé nśna hjį ķslenskum stjórnvöldum.

  • Raforkuverš til Bretlands yrši sennilega į bilinu 80-140 USD/MWst:
    Fyrirlesararnir fjöllušu lķtiš um tölur en žeim mun meira um verkefniš almennt. Af svörum viš spurningum ķ lok fundarins og żmsum gögnum mį žó rįša aš raforkuveršiš sem vęnta megi vegna raforkusölu til Bretlands yrši sennilega į bilinu 80-140 USD/MWst. Žį er vel aš merkja bśiš aš draga flutningskostnaš um sęstrenginn frį, ž.e. umrędd upphęš er veršiš sem ķslenska orkufyrirtękiš gęti fengiš ķ tekjur af hverri seldri MWst.

  • Raforkuveršiš til Noršurįls og Fjaršaįls um og undir 15 USD/MWst:
    Til samanburšar kann lesendum aš žykja žaš įhugavert aš raforkuverš Landsvirkjunar til Noršurįls er nśna talsvert undir 15 USD/MWst (ž.e. raforkuveršiš įn flutningskostnašar). Og sambęrilegt verš til Fjaršaįls er nś nįlęgt 15 USD/MWst. Žaš myndi žvķ augljóslega skapa afar góš tękifęri til aukinnar aršsemi aš geta selt raforku til Bretlands į 80-140 USD/MWst. Sem er nįlęgt žvķ aš vera tķfalt hęrra verš en veršiš til Noršurįls og um sex- til įttfalt verš žegar mišaš er viš veršiš til Fjaršaįls.

  • Višręšur eru mikilvęgar:
    Ennžį er uppi żmis óvissa um mikilvęg atriši vegna verkefnisins, eins og t.d. raforkuveršiš, orkumagniš og kostnaš viš verkefniš. Enda hafa engar ķtarlegar formlegar višręšur ennžį įtt sér staš  milli breskra og ķslenskra stjórnvalda um verkefniš, né viš framleišendur svona sęstrengja og tilheyrandi spennustöšva. Ešlilegast er aš fariš verši ķ slķkar višręšur til aš fį skżrari mynd af verkefninu. Og engin įstęša til aš bķša meš žaš. En vķkjum nś nįnar aš fundinum og orkuveršinu:

Góš hreyfing aš komast į mįliš?

Į fundinum kom żmislegt athyglisvert fram. Svo sem žaš aš verulegur įhugi sé į žvķ erlendis aš fjįrmagna sęstrenginn, eins og įšur sagši. Į fundinum kom lķka skżrt fram aš til aš mįliš haldi įfram žurfa ķslensk stjórnvöld aš įkveša hvort og hvernig žau vilja halda į mįlinu. Af oršum fjįrmįlarįšherra, Bjarna Benediktssonar, žótti mér sem tónninn vęri sį aš meiri hreyfing kunni senn aš komast į mįliš en veriš hefur. Žaš er jįkvętt og löngu tķmabęrt - žvķ žarna gęti veriš um aš ręša eitthvert besta efnahagstękifęri Ķslands.

Žaš er bęši skynsamlegt og ešlilegt aš vandlega verši hugaš aš žessu įhugaverša tękifęri. Og ęskilegt aš beinar formlegar višręšur hefjist um mįliš į milli ķslenskra og breskra stjórnvalda. Slķkar višręšur yršu óskuldbandi og fęlu ekki ķ sér neina įhęttu. En gętu oršiš til aš skżra hratt og vel żmis óvissuatriši. Žaš męlir žvķ allt meš slķkum višręšum.

Nżleg dęmi eru um raforkuverš allt aš 240 USD/MWst

Mešal framsögumanna į umręddum fundi var fólk sem gjöržekkir bęši žróun sęstrengja og breska raforkumarkašinn. Aš žeirra mati er sęstrengsverkefniš bęši tęknilega og fjįrhagslega įhugavert. Og žau virtust telja góšar lķkur į aš unnt sé aš nį samningi um raforkuverš sem yrši ķ samręmi viš nżlega samninga breskra stjórnvalda um t.a.m. vindorku og kjarnorku.

Žarna var žó varlega fariš ķ aš nefna tölur. Hér skal minnt į aš ķ fyrstu umferš sérstakra samninga um nż vindorkuverkefni ķ Bretlandi baušst raforkuverš sem ķ dag jafngildir um 240 USD/MWst. Ķ annarri umferš slķkra samninga mįtti sjį verš sem jafngildir um 180 USD/MWst. Meš hlišsjón af žessu og öšrum višmišunarveršum ķ orkustefnu breskra stjórnvalda er kannski ešlilegt aš gera rįš fyrir aš orka frį Ķslandi yrši seld į allt aš 180 USD/MWst.

Lķklegt raforkuverš į bilinu 80-140 USD/MWst

Til aš gera sęstrengsverkefniš sérstaklega įhugavert fyrir Breta mį žó gera rįš fyrir aš orkuveršiš vegna raforkunnar frį Ķslandi žurfi aš vera ašlašandi ķ samanburši viš veršin sem undanfariš hafa veriš ķ boši vegna endurnżjanlegra orkuverkefna innan Bretlands. Žį er ešlilegt aš lķta til flutningskostnašar um sęstrenginn, svo og žess aš ķslenskan orkan ętti kannski žrįtt fyrir žann kostnaš aš vera eitthvaš ódżrari en frį t.d. nżju bresku vindorkuveri utan viš ströndina. Žar meš mį mögulega ętla aš hįmarksverš fyrir ķslensku orkuna kynni aš vera allt aš 140 USD/MWst. Žį er įtt viš verš įn flutnings, ž.e. žaš verš sem Landsvirkjun og önnur ķslensk orkufyrirtęki myndu fį fyrr orkuna.

Žetta verš, 140 USD/MWst, er hér nefnt sem mögulegt hįmarksverš mišaš viš žęr ašstęšur og žį samninga sem nś eru fyrir hendi. Žetta kann žó aš vera of hįtt verš til aš verkefniš sé nęgilega ašlašandi fyrir bresk stjórnvöld. Enda viršist sem Landsvirkjun telji rétt aš vera hógvęrari ķ vęntingum. Sem er sjįlfsagt skynsamlegt og kannski lķklegra til aš skila samningum.

Ķ žvķ sambandi mį nefna aš ķ nżlegri kynningu į vegum Landsvirkjunar um sęstrengsmöguleikann mį sjį višmišunina 80 USD/MWst (sem lįgmarksverš). En jafnvel svo hógvęrt verš felur ķ sér mjög įhugaverš tękifęri til stóraukinnar aršsemi af raforkusölu. Enda er žetta verš (80 USD/MWst) margfalt hęrra en žaš verš sem erlenda stórišjan hér greišir (enda hafa žau raforkuvišskipti skapaš stórišjunni hér myljandi hagnaš). 

Noršurįl og Fjaršaįl eru einungis aš greiša um og undir 15 USD/MWst

Žaš er sem sagt sennilega raunhęft aš gera rįš fyrir žvķ aš ešlilegt samningsverš yrši einhversstašar į umręddu bili; 80-140 USD/MWst. Mögulega žó nęr nešri mörkunum žarna heldur en žeim efri. Žaš merkir aš veršiš gęti t.d. veriš 80 USD/MWst eša 90 USD/MWst eša 100 USD/MWst eša jafnvel um 105 USD/MWst. Og žį er įtt viš veršiš sem ķslenski orkuframleišandinn fengi ķ sinn hlut fyrir hverja framleidda og selda MWst um strenginn.

Til samanburšar er įhugavert aš ķ dag er raforkuveršiš sem Landsvirkjun fęr vegna raforkusölu til Fjaršaįls nįlęgt 15 USD/MWst og veršiš til Noršurįls er ennžį lęgra. Žegar flutningskostnašur er tekinn meš eru žessu umręddu įlfyrirtęki Alcoa og Century aš greiša Landsvirkjun og Landsneti samtals um og undir 20 USD/MWst nś um stundir. Tekiš skal fram aš įlverin greiša flutningskostnašinn til Landsvirkjunar sem svo greišir Landsneti fyrir flutninginn til įlveranna.

Lesendur skulu hafa ķ huga aš umręddar tölur um raforkuverš til įlveranna eru sķbreytilegar. Vegna žess aš orkuveršiš žarna er tengt įlverši. Og ķ dag er verš į įli ķ lęgri kantinum. En tölurnar gefa okkur įhugaverša vķsbendingu um žaš hvernig sęstrengur felur ķ sér tękifęri til stóraukinnar aršsemi Landsvirkjunar og annarra ķslenskra orkufyrirtękja. Žegar litiš er til žess aš sęstrengur gęti skilaš raforkuverši į bilinu 80-140 USD/ sést t.a.m. aš žaš verš er ķ nįgrenni viš aš vera tķfalt hęrra raforkuverš en Noršurįl greišir nśna.

Žrefaldur til tķfaldur veršmunur

Meira aš segja raforkuveršiš til įlvers Rio Tinto Alcan ķ Straumsvķk, sem greišir miklu hęrra orkuverš en hin įlverin tvö og er ekki meš įlveršstengingu, er miklu lęgra en lįgmarksveršiš sem gęti fengist fyrir raforku selda um sęstrenginn. Veršiš til Straumsvķkur (nettóveršiš) er nś rétt rśmlega žrišjungur žess lįgmarksveršs sem vęnta mį (80 USD/MWst) vegna raforkusölu um sęstrenginn. Og ef mišaš er viš hęrri mörkin sem voru nefnd hér fyrr (140 USD) žį er raforkuveršiš til Straumsvķkur innan viš fjóršungur sęstrengsveršsins.

Lesendur hljóta flestir aš vera sammįla žvķ aš žetta er slįandi mikill munur. Og eins og įšur sagši žį er munurinn ennžį meiri žegar litiš er til raforkusölunnar til Fjaršaįls og Noršurįls! Ķ tilviki sķšastnefnda įlversins er įlveriš nś aš greiša raforkuverš sem er um tķundi hluti af žvķ sem fengist gęti fyrir raforku sem seld yrši til Bretlands. Og veršmunurinn gagnvart Fjaršaįli er lķtiš minni.

Bretar įhugasamir um višręšur

Hér ķ lokin skal nefnt aš žaš er afar įnęgjulegt aš heyra fólk meš mikla žekkingu į sęstrengjum og breska raforkumarkašnum vera svo jįkvętt gagnvart sęstreng milli Ķslands og Bretlands, eins og var į žessum umrędda fundi Bresk-ķslenska višskiptarįšsins. Einnig er įhugavert aš rifja žaš upp aš bresk stjórnvöld hafa fyrir allnokkru óskaš eftir višręšum viš ķslenska atvinnu- og nżsköpunarrįšherrann um möguleikann į sęstreng milli Ķslands og Bretlands.

Žvķ hafnaši ķslenski rįšherrann. Žaš var mjög furšuleg afstaša, žvķ engin įhętta fylgir žvķ fyrir Ķsland aš kanna žennan möguleika til fulls. Ķslenski nżsköpunarrįšherrann hefur žannig tafiš fyrir žvķ aš żmis mikilvęg atriši um t.d. aršsemi og umhverfisįhrif sęstrengs skżrist. Vonandi sjįum viš brįtt skynsamari įkvaršanir af hįlfu ķslenskra stjórnvalda.


Skipulagšur įróšur gegn aukinni aršsemi Landsvirkjunar og OR

Undanfariš hefur mįtt sjį żmis skrif og ummęli sem endurspegla įhyggjur eša ótta įlfyrirtękjanna hér. Įhyggjur af minnkandi hagnaši fyrirtękjanna žvķ Ķslandi kunni aš opnast tękifęri til aš fį hęrra verš fyrir raforkuna.

Til aš sporna gegn žessu tękifęri Ķslands hefur m.a. Samįl (Samtök įlfyrirtękja į Ķslandi) veriš virkjaš til aš breiša śt villandi upplżsingar. Allt viršist žetta ganga śt į aš villa almenningi sżn og tryggja aš įlfyrirtękin hér fįi sem minnsta samkeppni um raforkuna.

Umręddur mįlflutningur beinist einkum aš tveimur atrišum. Annars vegar žvķ aš gera lķtiš śr žeirri hugmynd aš sęstrengur verši lagšur milli Ķslands og Bretlands. Og hins vegar žvķ aš reynt er aš lįta lķta svo śt aš įlverin hér séu aš greiša nokkuš hįtt verš fyrir raforkuna. 

Óttinn viš sęstreng 

Nżveriš var haft eftir forstjóra įlvers Alcoa į Reyšarfirši aš umręšan um sęstreng og įhersla į śtflutning į umframorku sé „ekki trśveršug žegar viš upplifum raforkuskort į hverju įri“. Žetta er athyglisverš afstaša hjį įlversforstjóranum.

Ķ fyrsta lagi er ekki um aš ręša orkuskort hér. Ķsland er stęrsti raforkuframleišandi heims m.v. fólksfjölda (per capita) og tal um orkuskort er śt ķ hött. S.k. orkuskeršingar sem įlfyrirtękin hafi oršiš fyrir eru ešlilegur hluti af raforkusamningum fyrirtękjanna viš orkufyrirtękin. Ef įlfyrirtękin hefšu viljaš tryggja sér meiri orku hefšu žau einfaldlega įtt aš semja um kaup į meiri tryggri orku.

Vandinn sem forstjóri Alcoa vķkur žarna aš lżsir sér aftur į móti ķ žvķ aš mišaš viš uppbyggingu flutningskerfis raforku hafi veriš fariš heldur geyst ķ stórišjuframkvęmdir hér. Og/eša įtt aš huga betur aš uppbyggingu flutningskerfisins samhliša virkjana- og stórišjuframkvęmdum.

Ķ öšru lagi er sérkennilegt hvernig umręddar orkuskeršingar eru af hįlfu forstjóra Fjaršaįls settar ķ samhengi viš sęstrengshugmyndina. Žessar skeršingar eru į engan hįtt óešlilegar og žęr breyta engu um žaš aš hér rennur oft vatn į yfirfalli virkjana. Og žar fer umframorka til spillis. Žaš er kjarni mįlsins.

Žar aš auki er sęstrengur žess ešlis aš hann myndi gera orkufyrirtękjunum aušveldara aš efna raforkusamninga sķna - ķ žvķ ólķklega įstandi aš žau myndi lenda ķ vandręšum meš aš framleiša nóg ķ samręmi viš sölusamninga. Sęstrengur myndi sem sagt bęši geta bętt orkunżtingu ķ ķslenska raforkukerfinu og aukiš orkuöryggi.

Žarna viršist vera um aš ręša tilraun af hįlfu forstjóra Fjaršaįls til aš tala nišur sęstrengshugmyndina. Enda nżtur stórišjan hér góšs af žvķ aš Ķsland sé aflokaš raforkukerfi, sem situr uppi meš strandaša orku. Žaš įstand tryggir aš miklu minni og miklu einhęfari eftirspurn er eftir orkunni hér en alla vęri - sem er til žess falliš aš styrkja samningsstöšu įlfyrirtękjanna gagnvart raforkuframleišendunum hér.

Ķ hnotskurn žį óttast įlfyrirtękin ekkert meira en žį auknu eftirspurn og stęrri kaupendahóp sem sęstrengur myndi skapa um ķslenska orku. Įlišnašurinn skelfist žį tilhugsun aš Ķslandi bjóšist tękifęri til aš snarauka aršsemi sķna af raforkunni.

Óttinn viš aš botnverš til įlvera heyri sögunni til

Öllum sem fylgjast meš skrifum mķnum ętti aš vera kunnugt um hvernig Įgśst Hafberg, framkvęmdastjóri hjį Noršurįli, og Pétur Blöndal hjį Samįli, hafa reynt aš villa um fyrir almenningi um raforkuverš til įlvera į Ķslandi. Sambęrilegur mįlflutningur er einnig mjög įberandi hjį žeim sem standa aš Fésbókarsķšunum Aušlindir okkar og Atvinna og išnašur

Žessi mįlflutningur gengur mjög śt į žaš aš slį ryki ķ augu fólks; aš reyna aš sannfęra fólk um žį blekkingu aš raforkuverš hér til įlveranna sé nokkuš hįtt ķ alžjóšlegu samhengi. Og aš Landsvirkjun ętti jafnvel aš lękka orkuverš sitt sökum žess aš orkuverš hafi veriš aš lękka ķ mörgum nįgrannalöndum okkar (sem er vegna efnahagsžrenginga og tķmabundinnar offramleišslu į orku).

Ķ žessum ruglmįlflutningi įróšursmeistara įlfyrirtękjanna er lķka athyglisvert aš žar er ķ hvķvetna foršast aš nefna hvert raforkuveršiš er til įlvera Century Aluminum (Noršurįls) og Alcoa (Fjaršaįls). Enda njóta žessi tvö įlfyrirtęki raforkuveršs sem er algert botnverš og er t.a.m. langt undir mešalverši į raforku ķ nżlegum samningum viš įlver ķ Kanada. Og langt undir mešalverši raforku til įlvera į Ķslandi (vegna žess aš raforkuveršiš til įlversins ķ Straumsvķk er miklu hęrra en til hinna įlveranna tveggja).

Almenningur į Ķslandi haldi vöku sinni

Mikilvęgt er aš almenningur į Ķslandi hugleiši hver žaš er sem hagnast mest į žvķ aš raforkuverš į Ķslandi sé mjög lįgt. Žaš eru įlfyrirtękin. Žau fį hįtt ķ 3/4 allrar raforkunnar sem er framleidd hér. Ef og žegar raforkuveršiš til žeirra hękkar žį mun žaš skapa bęši Landsvirkjun og ON/OR (sem bęši eru ķ opinberri eigu og žar meš ķ eigu almennings) miklar aukatekjur og góšan hagnaš. Žar meš munu orkuaušlindirnar okkar loks fara aš skila žjóšinni meiri og sanngjarnari arši.

Žęr tekjur og sį hagnašur, sem ķ reynd er aušlindaaršurinn af nżtingu orkuaušlindanna hér, rennur nś fyrst og fremst til erlendu įlfyrirtękjanna sem eiga įlverin hér. Og žau kęra sig alls ekki um aš missa neitt af žeim fjįrmunum til ķslensks almennings. Og vegna žess aš nś styttist ķ aš stór raforkusamningur Century Aluminum (Noršurįls) viš Landsvirkjun rennur śt (og fljótlega einnig orkusamningur Century viš ON/OR) hefur nś veriš efnt til įróšursherferšar um aš raforkuverš hér til įlvera sé nokkuš hįtt. Og aš engin įstęša sé til aš hękka žaš. Sem er algjör firra, žvķ veršiš hér til įlveranna og žį einkum og sér ķ lagi til Noršurįls er ķ reynd mjög lįgt ķ alžjóšlegu samhengi.

Žetta vita vafalķtiš stjórnendur Landsvirkjunar svo og fulltrśar eigandans, ž.e. fjįrmįlarįšherra og stjórn Landsvirkjunar. Žvķ fólki getum viš vonandi treyst; treyst til žess aš tryggja aš Century Aluminum (Noršurįl) fįi ekki nżjan orkusamning į botnverši. Heldur einungis į verši sem er a.m.k. sambęrilegt eša nįlęgt žvķ verši sem įlver greiša almennt ķ Bandarķkjunum og Evrópu og svipaš žvķ verši sem įlveriš ķ Straumsvķk greišir.

Žaš merkir aš orkuveršiš til Noršurįls verši aš lįgmarki um 35 USD/MWst aš nśvirši eša jafnvel nokkru hęrra. Žetta markmiš er Ķslandi įkaflega mikilvęgt. En žvķ mišur gefst lķklega ekki tękifęri til aš hękka raforkuveršiš til Alcoa (Fjaršaįls) fyrr en raforkusamningur žar rennur śt įriš 2048. Žaš er mįl framtķšarinnar; nś er mikilvęgt aš einbeita sér aš žvķ aš hękka raforkuveršiš vegna Noršurįls. Svo og vegna jįrnblendiverksmišju Elkem, en einnig žar er raforkusamningur aš renna śt.


Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband